Menselijke zorg

Het geld dat voor zorg bestemd is, moet aan zorg besteed worden. Dus geen geld meer naar de bonussen van bestuurders, geen geld meer naar de marketing van verzekeraars en geen woekerwinsten meer voor farmaceuten.

• Zorg is geen markt. De marktwerking in de zorg is doorgeslagen. En het vertrouwen tussen de verschillende partijen is gezonken tot een dieptepunt.
• Zorg maakt beter. Geneesmiddelen zijn er niet om exorbitante winsten op te maken, maar om mensen beter te maken.
• Zorg voor de verzorgenden. Waardering voor cruciale beroepen, zowel in applaus als in salaris.

BELOFTES ZIJN NIET INGELOST

De kabinetten in de afgelopen decennia hebben zorg, onderwijs en volkshuisvesting vooral gezien als een kostenpost. Door bezuinigingen, privatiseringen en marktwerking zouden ze effectiever en goedkoper gaan werken. Het zijn beloftes die nooit zijn ingelost. Wat we zagen was een verslechtering van publieke diensten, stijgende ongelijkheid in de samenleving en een doorgeslagen werkdruk voor professionals. Wereldwijd staat het huidige economische systeem onder druk.

De opstand tegen het marktdenken in de publieke sector was voor corona al volop gaande en de coronacrisis heeft dat alleen nog maar versterkt. GroenLinks staat voor een publieke sector die is gebaseerd op samenwerking, vertrouwen en solidariteit. We nemen afscheid van de concurrentie, het wantrouwen en de controledrift. Want zeg nou zelf: hoe zou jij behandeld willen worden? We dringen de marktwerking terug en we verlagen de werkdruk. We geven onze professionals de waardering die ze verdienen en maken ze weer baas over hun eigen werk. Zodat zij kunnen bouwen aan een solidaire samenleving, waar iedereen aan mee kan doen.

De 5 grootste problemen in de zorg

• Wachtlijsten in de jeugdzorg en ggz
• Ouderenzorg
• Arbeidsmarkt
• Farmaceutische industrie
• Toegankelijkheid

Wachtlijsten in de jeugdzorg en de ggz

Als je in Nederland last hebt van psychische klachten is de kans groot dat je op een wachtlijst terecht komt. Zowel in de jeugdzorg als de ggz zijn de wachtlijsten al jaren veel én veel te lang. Terwijl we weten dat klachten alleen maar erger worden als je te lang op passende hulp moet wachten.

Marktwerking heeft ervoor gezorgd dat er teveel focus is op lichte klachten, omdat de behandeling daarvan korter is en dus goedkoper. Hierdoor moeten mensen met zwaardere psychische problemen nog langer wachten. Kwetsbare mensen die ontzettend hard hulp nodig hebben worden weggestuurd om ze ‘te complex’ zijn. Terwijl ‘ te complexe’ mensen niet bestaan, wat wel te complex is gemaakt, dat is het stelsel.

Wat GroenLinks betreft moet deze perverse marktprikkel uit het systeem. Niet het geld moet centraal staan, maar de mens. Voor jongeren met complexe psychische problemen moet weer centraal de regie genomen worden. Er moet meer geïnvesteerd worden in landelijke expertisecentra. GGZ-instellingen moeten een vast budget per regio krijgen en winstuitkeringen moeten afgeschaft worden. Zo gaan instellingen gezamenlijk verantwoordelijkheid dragen om de best passende behandeling te vinden voor patiënten en loont het niet meer patiënten met complexe problemen te mijden en zo wachtlijsten te creëren. 

Meer over de huidige problemen in de jeugdzorg?

Ouderenzorg

Iedereen moet zo lang mogelijk thuis kunnen blijven wonen. In de vertrouwde buurt met vrienden en familie dichtbij. Maar op het moment dat de zorg te zwaar wordt, dan zal er ook een verpleeghuisplek beschikbaar moeten zijn. En dat is er nu onvoldoende. En dit kabinet lost dat probleem niet op.

Er staan tienduizenden ouderen op een wachtlijst voor een plek in het verpleeghuis. Dat zijn allemaal ouderen die zoveel zorg nodig hebben, dat het thuis niet meer gaat. Doordat zij niet naar het verpleeghuis kunnen loopt de zorg ook op andere plekken vast. Want deze ouderen worden dan verzorgd door de overbelaste huisarts, de overbelaste wijkverpleegkundige en de overbelaste mantelzorger.

De problemen zijn enorm. En met de toenemende vergrijzing zullen de problemen alleen maar groter worden. Maar er is een alternatief. De problemen kunnen worden opgelost.

Dat begint bij investeren in meer verpleeghuisplekken. Zodat alle ouderen, als het nodig is, een plek kunnen krijgen in het verpleeghuis. Waar voldoende verpleegkundigen werken om iedereen 24 uur per dag de zorg te geven die nodig is.

Daarnaast zullen er meer geschikte woningen voor ouderen moeten worden bijgebouwd. Vaak wonen zij in te grote ééngezinswoningen, die helemaal niet meer geschikt voor hun. Te steile trappen in buurten waar de sociale voorzieningen ver weg zijn, zorgen voor meer ongelukken en meer eenzaamheid dan nodig is. Daarom moeten er ook voldoende geclusterde woonvormen en nul-tredenwoningen worden bijgebouwd. Alleen dan is ook echt een thuis voor alle ouderen die thuis blijven wonen.

Tot slot zullen we ook meer voor elkaar moeten zorgen. De gemeenschapszin is langzaam verdwenen uit Nederland. Maar als we goede zorg voor ouderen willen, zullen we meer samen moeten gaan doen. Dat kan door meer mensen te verleiden vrijwilligerswerk te doen. En door volwaardig betaald mantelzorgverlof mogelijk te maken.

Arbeidsmarkt

• tekort
• zeggenschap
• lonen

Het tekort aan verpleegkundigen en verzorgenden is al enorm en zal de komende tijd alleen maar toenemen. Om het tekort terug te dringen zijn er drie dingen nodig volgens GroenLinks.

1. De lonen

De lonen voor verpleegkundigen en verzorgenden zijn te laag. Soms zo laag dat veel zorgverleners er niet zelfstandig van kunnen rond komen. Dat is schandalig en de lonen voor deze zorgverleners moeten omhoog. GroenLinks wil daarom meer investeren in deze groepen. Maar niet al dat geld hoeft vanuit de overheid te komen. Want terwijl er zorgverleners zijn die niet kunnen rondkomen, zijn er ook mensen die tonnen verdienen. Het wordt hoog tijd dat we het geld in de zorg wat eerlijker gaan verdelen.

2. Zeggenschap

Het zijn te vaak de managers en de bestuurders die bepalen hoe zorgverleners hun zorg moeten verlenen. Terwijl zorgverleners professionals zijn met een goede opleiding en vaak ook jaren ervaring. Als iemand weet hoe je zorg moet verlenen, dan zijn het wel de verpleegkundigen en verzorgenden. Om zeggenschap te versterken heeft GroenLinks de invloed van verpleegkundigen en verzorgenden ook wettelijk vastgelegd en heeft GroenLinks in 2021 tien miljoen euro weten vrij te spelen voor zeggenschap. Het wordt nu tijd om structureel te investeren en onze wet te handhaven.

3. Administratieve lasten

Het is en blijft al jaren een doorn in het oog van veel zorgverleners. De eindeloze lijstje die zij moeten invullen. Sommige zorgverleners zijn wel tot 40% van hun tijd kwijt aan administratie. Dat is allemaal tijd die ze niet kunnen besteden aan zorg voor patiënten. De meeste administratie komt vanuit een drang om zorgverleners te controleren. Hebben ze wel de zorg geleverd waar de verzekeraar voor betaald? Heeft de zorgverlener wel alle zorg geleverd die de patiënt nodig heeft? De administratie is een symptoom van het wantrouwen naar de professional. Het is daarom hoog tijd dat we de zorgverlener weer vertrouwen en gewoon haar werk laten doen.

Farmaceutische industrie

Geneesmiddelen zijn cruciaal om mensen met een (chronische) aandoening te behandelen. Het fundamentele onderzoek wordt in verreweg de meeste gevallen gedaan door universiteiten. Dáárna gaan farmaceuten er pas mee aan de slag en brengen zij het geneesmiddel aan de man. Daar vragen zij astronomische prijzen voor. Zij bezitten dan immers over het exclusieve recht om een geneesmiddel te mogen verkopen. Niet voor niets grossiert de farmaceutische industrie jaar in jaar uit de lijstjes van meest winstgevende industrieën ter wereld. Tot groot genoegen van aandeelhouders.

Maar de belastingbetaler is daarmee wel de dupe. Immers betaalt de overheid dubbelop: voor het wetenschappelijk onderzoek van geneesmiddelen en voor het afnemen van te dure geneesmiddelen. Eigenlijk kun je zeggen: de belastingbetaler betaalt de winstuitkeringen van farmaceuten.

Het winstbejag van de farmaceutische sector zorgt er bovendien voor dat zij voornamelijk investeren in geneesmiddelen die al bestaan. Nieuwe, innovatieve, geneesmiddelen voor kleinere patiëntengroepen worden vrijwel niet ontwikkelt. Dat is namelijk minder winstgevend.

Het verdienmodel van de farmaceutische industrie is niet gezond. Belastingbetalers betalen én te veel voor geneesmiddelen én de industrie ontwikkelt niet de geneesmiddelen die wij het meeste nodig hebben.

Wat GroenLinks betreft moet de macht van de farmaceutische industrie op de schop. Dat betekent het inperken van vervolgoctrooien, radicale transparantie hoe farmaceuten tot hun vraagprijs komen, mogelijk maken van dwanglicenties, afschaffen belastingvoordelen en het bevorderen van ‘magistrale bereiding’. Daardoor kunnen apotheken dure geneesmiddelen veel goedkoper namaken. 

Toegankelijkheid

De torenhoge inflatie raakt ook mensen die eigenlijk zorg nodig hebben. Sterker zelfs: één op de vijf zorgverleners bezuinigt zelf op zorg uit angst voor hoge oplopende kosten.

Het krijgen van medische of psychische zorg zou voor iedereen toegankelijk moeten zijn. Maar met de hoge prijzen wordt de angst steeds groter dat meer en meer mensen de zorg gaan mijden. Daardoor leven ze langer ongezonder en stapelen de zorgkosten alsnog op latere leeftijd op.

Daarom wil GroenLinks het eigen risico afschaffen voor de lage- en middeninkomens. Zodat zorg voor iedereen toegankelijk is ondanks de omvang van je portemonnee.