De klimaatwet gaat Nederland veranderen

Zeven politieke partijen, van links tot rechts, hebben de handen ineen geslagen en presenteren gezamenlijk de Klimaatwet. Omdat er iets is dat belangrijker is dan onze verschillen. Omdat er iets is dat groter is dan ons eigen belang. Omdat we klimaatverandering alleen kunnen stoppen als we allemaal samenwerken.

Vandaag sluiten deze zeven partijen een historisch akkoord: wij gaan klimaatverandering stoppen. Daarom committeren niet alleen deze politici zich aan het nakomen van het klimaatakkoord van Parijs. We leggen per wet vast dat iedere toekomstige regering voldoende moet doen om de klimaatdoelen te halen, welke kleur die regering ook heeft.

De Nederlandse Klimaatwet is niet de eerste klimaatwet op de wereld, zeven landen gingen ons voor. Maar deze Klimaatwet is wel de meest ambitieuze klimaatwet ter wereld. In 2050 moet de Nederlandse broeikasgas-uitstoot met 95% zijn verminderd.

Tragedie van de horizon

Al meer dan 25 jaar strijdt GroenLinks tegen de opwarming van onze aarde. En meer dan twee jaar geleden begon ik met Diederik Samsom een avontuur: voor het eerst gingen de leiders van een coalitiepartij en een oppositiepartij samen schrijven aan een initiatiefwet.

Een wet die, zo schreven we, de tragedie van de horizon moet doorbreken. Dat begrip komt van Mark Carney, de gouverneur van de Bank of England. Bedrijven hebben maar een horizon van een aantal jaar, als ze investeringsbeslissingen nemen, zegt hij. Ze zijn vaak gericht op de kortetermijnwinsten. De horizon van politici is zo mogelijk nog korter. Politici kijken niet veel verder dan de volgende verkiezingen.

Klimaatbeleid is bij uitstek iets dat niet gaat over vier jaar. Iets dat niet gaat over een herverkiezing. Klimaatbeleid vraagt om meerjarig, consistent beleid. Klimaatbeleid vraagt om een horizon die reikt tot 2050. En dat is waar deze wet voor zorgt.

Vastbinden aan de mast

Je kan het vergelijken met het verhaal van Odysseus die terugvoer van Troje naar Ithaka. Daarbij voer hij langs de mythische sirenen. Halfgodinnen die zo prachtig zongen dat alle zeemannen die langs hen voeren in de verleiding werden gebracht, en hun schip op de rotsen lieten stuklopen in een poging om hen te bereiken.

Om te voorkomen dat hem hetzelfde lot zou ondergaan bond Odysseus zichzelf vast aan de mast van zijn schip. Dat is precies wat de klimaatwet doet met politici. Welke verleidingen er ook ontstaan voor politici, welke verkiezingen op komst: de Klimaatwet bindt ons vast aan de mast. Zorgt ervoor dat Nederland koers houdt. Verzekert dat we ons doel bereiken.

De vierde donderdag in oktober: Prinsjesdag voor het klimaat

Het klimaatakkoord van Parijs was baanbrekend voor de wereld. Deze klimaatwet is baanbrekend voor Nederland. Hoe gaat de wet precies werken?

De klimaatwet legt de klimaatdoelen vast in de wet. 49% broeikasgas-reductie in 2030. 95% broeikasgas-reductie in 2050. En 100% duurzame energie. Maar dat is niet alles. Voortaan is iedere vierde donderdag in oktober Klimaatdag, een soort Prinsjesdag voor het klimaat. Op Prinsjesdag wordt gekeken naar het geld: hoeveel geld heeft de overheid en waar geven we het aan uit? Op Klimaatdag kijken we naar de broeikasgassen: hoeveel stoten we uit, liggen we nog op koers, of is aanvullend beleid nodig?

Op Prinsjesdag kijkt iedereen wat er in de Miljoenennota staat, op Klimaatdag speelt de Klimaatnota de hoofdrol.

In de Klimaatwet staat dus nog niet hoeveel windmolens erbij komen en of elektrische auto’s subsidie krijgen of niet. Maar wat wel in de Klimaatwet staat, is dat er iedere vijf jaar een klimaatplan moet komen waarin zulke concrete maatregelen worden opgenomen. En dat ieder jaar wordt besproken of de plannen die we hebben nog voldoende zijn. En dat ieder kabinet, welke partijen er ook inzitten, verplicht is om actie te ondernemen als Nederland zijn doelen niet dreigt te halen.

Met deze wet halen we het klimaatbeleid uit de sfeer van de vrijblijvende beloften, en gaan we werken met afrekenbare doelen. De politieke discussie gaat voortaan niet meer over de vraag ‘of we iets aan klimaatverandering moeten doen’, maar over de vraag ‘wélke maatregel hebben we nu nodig?’

Deze klimaatwet vertegenwoordigt hoop

Er is veel cynisme over de politiek. En soms is dat terecht. Als partijen voor de belangen van grote multinationals kiezen in plaats van de belangen van haar inwoners. Als politici meer bezig zijn met hun eigen politieke spelletjes dan met de samenleving. Soms is politiek iets om cynisch van te worden.

Soms wel. Maar vandaag niet.

Vandaag laten we zien dat het anders kan. Dat politiek ook prachtig kan zijn. Dat politici boven zichzelf kunnen uitstijgen. Deze wet laat zien dat het mogelijk is dat politici kiezen voor een groter belang. Dat onze vertegenwoordigers het beste voor hebben met ons land en het juiste kunnen doen. De klimaatwet laat zien dat we elkaar weten te vinden als er iets is wat ons allemaal raakt; het beschermen van de aarde.

Vandaag laten we zien dat politiek ook kan inspireren. Kan beschermen. Zekerheid kan geven. Voor mij vertegenwoordigt deze wet hoop. Ik ben ongelofelijk trots dat het gelukt is. Want geloof me: deze Klimaatwet gaat Nederland veranderen.