Fragmenten uit de speech van Paul Rosenmöller tijdens de 1 mei bijeenkomst in de Stadsschouwburg te Groningen.

De WAO is de lakmoesproef voor een volgend kabinet.

Er valt weer wat te kiezen in Nederland. De partijpolitieke verhoudingen staan op scherp. Ook in de 21ste eeuw is en blijft de scheidslijn tussen links en rechts van grote betekenis. Vandaag, op de dag van de arbeid, wil ik nadrukkelijk stil staan bij de sociale boodschap van GroenLinks. Daar is ook alle aanleiding voor.

Rechts Nederland heeft haar ware gezicht weer eens laten zien.

Een paar citaten:

'Het SER-akkoord over de WAO is een a-sociale oplossing'

Aldus Gerrit Zalm, waarmee ik gisteren debatteerde bij Nova.

VNO/NCW voorman Jacques Schraven heeft meer noten op zijn zang.

'GroenLinks laat ons weinig ruimte om te ondernemen. Ze willen een enorme batterij regelgeving – zoals ze ons onlangs nog proberen het kunstje te flikken met de topinkomens, maar eigenlijk willen ze zo grip krijgen op de niet-cao lonen. Laat ik het netjes zeggen: als een belangrijk deel van het GroenLinks-programma regeringsbeleid zou worden, dan zou Nederland een buitengewoon ondernemers-onvriendelijk land worden. .. Als die partij in de regering komt, kun je als ondernemer maar beter emigreren.'

Dit alles valt te lezen in het Financieel Dagblad van vandaag onder de kop, let op: 'Liever Fortuyn dan GroenLinks'.

In de Spits van vandaag antwoordde Pim Populist op de vraag of GroenLinks in aanmerking komt voor regeringsdeelname:

'Ik wil níks met extreem-linkse partijen te maken hebben! Stelletje communisten.' Tja, en dat voor een man die hier in Groningen zijn marxistische opvatting bepaald niet onder stoelen of banken heeft gestoken.

Deze rechtse borrelpraat onderschrijft mijn stelling.

Op 15 mei gaat het om de vraag. Kiezen we na paars progressief of conservatief. Wordt het land straks linksom of rechtsom bestuurd.

Een sterk GroenLinks kan de opmaat zijn naar een sociale coalitie.

Het juiste antwoord op paars. Een sterke Lijst Fortuyn kan de opmaat zijn naar een a-sociale coalitie. Het foute antwoord op paars.

Want wat kan de kiezer van zo'n a-sociale coalitie verwachten?

- Een keiharde aanpak van de WAO

- Enorm schrapen in de Melkertbanen

- Een nominale ziektekosten premie van 900 tot 1.750 € per jaar.

- Een eigen risico in de zorg van 82 €.

- Een sollicitatieplicht boven de 57,5 jaar.

- Korten of mogelijk zelfs afschaffen van de individuele huursubsidie.

- Korten op de bijzondere bijstand.

Stuk voor stuk maatregelen die de zwaksten in de samenleving treffen.

Maatregelen die GroenLinks verwerpt en pareert met veel betere plannen.

- Een sociale oplossing van de WAO gebaseerd op het Ser-akkoord.

- Handhaving van de Melkertbanen. Oh zo belangrijk voor onderwijs, zorg en veiligheid.

- Geen nominale premie en eigen risico, maar een inkomensafhankelijke financiering van de zorg.

- Geen sollicitatieplicht waar de vraag ontbreekt.

- Uitbreiding van de huursubsidie voor mensen in onzelfstandige woonruimte.

- Verhoging van de bijstand met 10%.

Daarnaast komen wij met een flinke lastenverschuiving van arbeid naar milieu. Mensen met laagbetaald werk gaan er fors op vooruit. Dat levert ons - volgens het CPB - de meeste banen van alle partijen op. Dit is het sociale antwoord op paars.

WAO

Vandaag op de Dag van de Arbeid is weer volop aandacht voor de WAO. Acht jaar paars zijn verloren jaren geweest. 1 miljoen mensen in de WAO is een sociale schande. Wij kijken eerst naar deze mensen in plaats van naar de centen. Dat kan ook want de uitgaven voor de WAO zijn de afgelopen jaren gedaald. Door het snijden in uitkeringsrechten zitten de kosten op het niveau van 1976.

Wie kijkt naar de mensen wil alles op alles zetten om mensen aan het werk te houden of weer aan het werk te krijgen. Reïntegratie van gedeeltelijk arbeidsongeschikte is topprioriteit. GroenLinks heeft als eerste partij het SER-akkoord een goede basis genoemd voor een politiek akkoord. Daarin zijn werknemers over hun eigen schaduw heen gesprongen door te accepteren dat de doorbetaling in het 2e ziektejaar niet boven de 70% van het laatst verdiende loon komt. Werkgevers bleken bereid te accepteren dat de uitkering voor volledig en duurzaam (langer dan 5 jaar) arbeidsongeschikten verhoogd wordt tot 75% van het laatst verdiende loon.

Dit akkoord. Deze oplossing noemt Zalm dus a-sociaal.

De VVD heeft een andere oplossing. Alle psychische gevallen uitsluiten van de WAO noemt men daar wel 'sociaal'. Het invoeren van een referte-eis noemt men daar wel 'sociaal'. Heb je nog geen vijf jaar aaneengesloten gewerkt. Dan heb je ook geen recht op de WAO. Dit gaat al behoorlijk in de richting van Fortuyn, die volgen zijn boek kanker en aids patiënten de toegang tot de WAO wil ontzeggen.

De WAO is de lakmoesproef voor een volgend kabinet. Dat vindt ook Lodewijk de Waal. Die vroeg begin deze week aan de partijen duidelijk te maken waar zij staan inzake het SER-akkoord. De Waal erkende al dat GroenLinks die duidelijkheid heeft verschaft. De duidelijkheid die de VVD nu verschaft moet hem doen gruwelen. Daarom wil ik hem, vandaag, ook eens om duidelijkheid vragen. Wat is de gewenste politieke richting volgens de FNV na 15 mei? Welke coalitie past het beste bij de wensen van de FNV? Is De Waal het eens met het pleidooi van CNV voorman Doekle Terpstra, dat een centrumlinks kabinet de beste weg is. Als de werkgeversbaas liever Fortuyn heeft dan GroenLinks; Heeft de werknemersvoorman dan liever GroenLinks dan Fortuyn;

Laat de duidelijkheid van 2 kanten komen.

Wij spreken ons duidelijk uit.

Durft de FNV, durft Lodewijk de Waal zich nu ook uit te spreken?

Het SER akkoord over de WAO aanvallen gaat de liberalen gemakkelijk af. Maar waar blijven de aanvallen op hun concurrent Fortuyn. De VVD pleit voor financiële degelijkheid. Fortuyn maakt er een financiële puinhoop van. Heeft Dijkstal zich al verzoent met zijn nederlaag. Prepareert hij zich op samenwerking? Heeft de VVD, na het CDA, ook al een 'niet-aanvalsverdrag' met hem gesloten? Staat de rechtse coalitie al in de steigers en is de vraag slechts onder leiding van wie?

En dan nog de PvdA over de WAO.

Vandaag hebben zijn hun plannen rond de WAO weer eens opgepoetst. Zij willen Het SER-akkoord ook omarmen. Ik verwelkom die steun van onze sociaal-democratische vrienden. Maar heb nog wel één vraag. In de doorrekening van het PvdA-programma is de verhoging van de uitkering naar 75% niet opgenomen. Komt de PvdA hier nu op terug en op welke wijze gaat ze dat financieren? Het is goed hier snel duidelijkheid over de verschaffen. Dan weet ook Lodewijk de Waal waar hij aan toe is.

Dat het CDA geen boodschap heeft aan de 'dag van de arbeid' is geen nieuws. Maar dat het zo rechtstreeks uit hun programma blijkt is zorgelijk. De aanslag van het CDA op de gesubsidieerde arbeid is onbegrijpelijk. 38.000 ID banen (zeg maar Melkert-banen) worden afgeschaft. Geen reguliere banen van maken door het geld over te hevelen naar de zorg, het onderwijs of de politie. Nee, er wordt 3/4 miljard euro bezuinigd, door de banen gewoon te schrappen. Wat voor langdurig werklozen een enkele reis naar de reguliere arbeidsmarkt had moeten worden wordt bij het CDA een retourtje naar de bijstand.

Aan die plannen werken wij ook na de eerste mei niet mee!

Dag van Arbeid & Zorg

1 mei is voor ons ook: Dag van arbeid én Zorg.

GroenLinks streeft naar een goede balans tussen arbeid, zorg en vrije tijd. Mensen moeten daarin eigen keuzes kunnen maken. Wij stimuleren deeltijdwerk voor beide partners. En hebben nieuwe voorstellen voor verlofregelingen. Ook investeren we flink in kinderopvang, opvang op school of bij gastouders. Ineke van Gent heeft hard gewerkt aan een nota op dit terrein. Met de toepasselijke titel: Nieuwe vormen en gedachten; op weg naar een ontspannen samenleving.

Bij drie opvallende voorstellen uit de nota wil ik even stil staan:

Keuzekaart

In de 'kostwinnerssamenleving' was het duidelijk wie voor de zorg moest zorgen: moeder de vrouw. In de moderne samenleving is dat minder overzichtelijk. Mannen en vrouwen doen beiden aan werk én zorg.

Mensen wonen en werken verder uit elkaar. Bestaande regelingen voor arbeid en zorg zijn daar niet op afgestemd. Daarom wil GroenLinks de keuzekaart voor zorgverlof invoeren. Op de keuzekaart kan iedere werknemer een beperkt aantal mensen vastleggen voor wie men zorgverlof zou willen opnemen. Zo krijgt iedereen de mogelijkheid om voor dierbaren te zorgen.

Kredietkaart

De huidige verlofregelingen bieden niet voor alle situaties een oplossing. Soms zijn de 'zorgrechten' ook nog erg karig. Wij willen niet voor elke situatie een aparte verlofregeling. In plaats daarvan kiezen wij voor de zorgkredietkaart. Dat is een kaart voor 15 dagen verlof per jaar. Werknemers kunnen daarmee verlof opnemen voor die situaties die nu geregeld worden in het kortdurend zorgverlof, het calamiteitenverlof en bij het overlijden van een dierbare.

Ouderstatuut

GroenLinks wil ouders bij de geboorteaangifte een ouderstatuut verstrekken. In Frankrijk en België bestaat daarmee al ervaring.

Het ouderstatuut bevat de rechten van kinderen en hun ouders.

Bijvoorbeeld financiële rechten (kinderbijslag, fiscale kinderkorting), verlofrechten en opvangrechten. Ook kan het ouderstatuut informatie bevatten over het consultatiebureau, vaccinatie-programma's, opvoedingsondersteuning, inschrijven voor school, e.d.

Ook met deze ideëen geeft GroenLinks een sociaal antwoord op Paars.