De opsporingsinstanties mogen straks, zonder dat verdachten het doorhebben, meeluisteren via de laptopmicrofoon, meekijken via de webcam, screenshots maken en toetsaanslagen vastleggen. Dit hacken gaat mogelijk zijn op alle te hacken apparaten, die nu bestaan en in de toekomst nog gaan komen. Het is duidelijk dat meekijken met alle apparaten in huis of de auto, niet alleen veel informatie oplevert over de verdachten, maar ook over huisgenoten, familie en kennissen.

Dit is mogelijk dankzij de dinsdagmiddag in de Senaat aangenomen wet Computercriminaliteit III. De fors uitgebreide bevoegdheden in deze wet betekenen een fundamentele inbreuk op het grondrecht privacy. Hoewel GroenLinks niet principieel tegen een uitgebreidere hackbevoegdheid voor politie is, ontbreken essentiële waarborgen en daarom is er tegen het wetsvoorstel gestemd. Zo is er geen onafhankelijke toetsing achteraf en kan de overheid buiten het parlement om de drempels verlagen om hacken toe te staan. Als hacken zelfs mogelijk wordt voor delicten waar geen zware gevangenisstraf op staat, dan is de proportionaliteit zoek, zo vindt GroenLinks.

Onafhankelijke toetsing achteraf

De GroenLinks-fractie diende een motie in om onafhankelijke toetsing achteraf te organiseren zodat uitgevoerde hackoperaties worden getoetst op de rechtmatigheid en proportionaliteit. ,,Momenteel doet alleen de inspectie van J&V een toets achteraf, zonder op rechtmatigheid te toetsen. De rechtmatigheidstoets gebeurt alleen als een zaak echt voor de strafrechter komt” benadrukt fractievoorzitter Tineke Strik. ,,Het probleem is juist dat veel hackoperaties ten behoeve van opsporing en handhaving niet tot een rechtszaak leiden."

Uitbreiding delicten zonder oordeel van de Kamers

Een fundamenteel bezwaar van de GroenLinks-fractie bestaat uit de mogelijkheid voor de regering om de drempel te verlagen wanneer hacken is toegestaan buiten de Kamers om. Tineke: ,,In Duitsland mag hacken alleen als er levens op het spel staan of de Staat wordt bedreigd. De Nederlandse wet zegt nu dat het bij delicten met een straf van 8 jaar of meer mogelijk is, maar dat dit ook via een Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB) kan worden uitgebreid naar lichtere vergrijpen. Het parlement wordt hiervoor slechts geïnformeerd.”

In feite is de hackbevoegdheid een inkijkoperatie, een heimelijke doorzoeking en afluisteren ineen. ,,Is zo'n fundamentele inbreuk op iemands persoonlijke levenssfeer, waarbij je figuurlijk in iemands huis inbreekt en daar ook blijft zonder dat die persoon het weet, niet reden genoeg om heel precies in de wet vast te leggen wanneer dit wel en niet geoorloofd is. En niet in een AMvB?”, aldus Tineke.

De Autoriteit Persoonsgegevens bestempelde het als unprecedented dat de criteria in de AMvB minder streng kunnen zijn dan in de wet zelf. Tineke: ,,Vanwege de grote inbreuk van de persoonlijke levenssfeer dient deze bevoegdheid met uiterste zorgvuldigheid te worden ingezet en gecontroleerd. Net als bij de Wet Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (WIV) leiden de gebrekkige waarborgen tot onze tegenstem.”