De Europese Unie onderneemt een eerste poging om de groeiende bijdrage van het vliegverkeer aan klimaatverandering af te remmen. De Europese Commissie stelt voor om de luchtvaart onder het systeem van emissiehandel te brengen. Een goed idee, vindt GroenLinks, maar de voorgestelde aanpak schiet tekort.
Als we niets doen zal het Europese vliegverkeer in 2020 twee keer zoveel broeikasgassen uitstoten als nu. Een groot deel van de inspanningen voor het tegengaan van klimaatverandering zou daarmee teniet worden gedaan. Daarom heeft de Europese Commissie gisteren een wetsvoorstel gepresenteerd dat beoogt de uitstoot van kooldioxide (CO2) door vliegtuigen aan banden te leggen.
Vanaf 2011 krijgen luchtvaartmaatschappijen voor vluchten binnen Europa een beperkte hoeveelheid emissierechten toebedeeld. Het totaal aan emissierechten zal overeenkomen met de huidige CO2-emissies van het vliegverkeer binnen Europa. Maatschappijen met relatief schone vliegtuigen kunnen emissierechten overhouden. Die mogen zij verkopen op de bestaande markt voor emissierechten.
Luchtvaartmaatschappijen die hun CO2-quotum overschrijden moeten emissierechten bijkopen, van andere maatschappijen, van de industrie of van investeerders in milieuvriendelijke projecten in ontwikkelingslanden. Zo krijgt vervuiling een prijs en wordt milieuvriendelijke innovatie beloond. De Commissie wil vanaf 2012 ook de vluchten van en naar Europa onder de emissiehandel brengen.
“Het is goed dat de luchtvaart nu wordt aangesproken op haar bijdrage aan klimaatverandering”, zegt Kathalijne Buitenweg, europarlementariër voor GroenLinks. “Maar in het Commissievoorstel zit een aantal fundamentele zwakheden. In de eerste plaats pakt de Commissie alleen de kooldioxide-uitstoot aan. Maar vliegtuigen verspreiden ook stikstofoxiden (NOx), waterdamp - zie de condensatiestrepen - en roetdeeltjes op grote hoogte. Die uitstoot draagt eveneens bij aan het broeikaseffect. Ook hiervoor zou dus moeten gelden dat de vervuiler betaalt. Dat beginsel is beter te verwezenlijken met een gesloten emissiemarkt voor de luchtvaart, gescheiden van de industriële emissiehandel.”
“In de tweede plaats wil de Commissie, in de startfase van de emissiehandel, meer dan negentig procent van de emissierechten gratis uitdelen aan de luchtvaartmaatschappijen. Uit bedrijfseconomische overwegingen zullen de maatschappijen echter geneigd zijn om de verbruikte emissierechten in rekening te brengen bij de vliegtuigpassagiers. Zo dreigt de luchtvaartsector een extra winst van meerdere miljarden euro’s op te strijken. Datzelfde zagen we al gebeuren in de energiesector. Dergelijke 'windfall profits' ondermijnen het publieke draagvlak voor emissiehandel. De oplossing bestaat erin de emissierechten niet gratis weg te geven, maar te veilen.”
De ontwerp-richtlijn van de Commissie kan nog worden gewijzigd door het Europees Parlement en de Europese milieuministers. Buitenweg hoopt dat het parlement het Commissievoorstel zal aanscherpen. Zij wil daar zelf een actieve bijdrage aan leveren, want vanaf volgend jaar is zij lid van de milieucommissie van het parlement.
“Of het nu wel of niet lukt om de emissiehandel te verbeteren, deze eerste poging om het klimaatbederf door het vliegverkeer terug te dringen maakt andere maatregelen zeker niet overbodig. Ik juich het dan ook toe dat het Nederlandse parlement zich gisteren heeft uitgesproken voor een milieuheffing op vliegtickets.”