Boomkikkers, drijvende waterweegbree, zwarte spechten en zandhagedissen. Om de biodiversiteit in Europa te waarborgen is er de Europese habitat- en vogelrichtlijn. Helaas blijkt Nederland zich hier niet altijd aan te houden. Op een bijeenkomst van GroenLinks discussieerden actievoerders, ambtenaren en belangstellenden over bescherming van zeldzame flora en fauna.
Voorafgaand aan de workshops - waar de 160 mensen aan deelnamen - waren er twee lezingen. Na een algemene inleiding over doel en de werking van de vogel- en habitatrichtlijn van Jonathan Verschuuren van de Universiteit Tilburg, stak Chris Backes van de Universiteit Utrecht van wal.
Veel verkeerd
Professor Backes betoogde dat er in het verleden veel mis is gegaan bij de bescherming van natuurgebieden, dat er helaas nog steeds veel fout gaat en dat er in de toekomst nog meer verkeerd dreigt te gaan. Backes betreurde het dat Nederland - tien jaar na dato - de Europese natuurbeschermingsregels nog steeds niet volledig heeft omgezet in wetgeving en pleitte voor een inhaalslag. De bescherming van natuurgebieden moet straks juridisch afdwingbaar zijn.
Workshops
In vier workshops gingen de deelnemers vervolgens in op praktijkvoorbeelden: een bedrijventerrein in het leefgebied van de hamster in Zuid-Limburg, de aanleg van de A73 op de oostoever van de Maas, een nieuwe containerterminal aan de Westerschelde en villa's in de Bullepolder bij Leeuwarden. "Dankzij de gevechten om deze natuurgebieden staat de bescherming van biodiversiteit hoog op de politieke agenda, zo stelde GroenLinks-europarlementariër Alexander de Roo. Dus ook als een gevecht niet gewonnen wordt, is dat een groot winstpunt."
Nederland veroordeeld
In 1998 veroordeelde het Europese Hof van Justitie in Luxemburg de Nederlandse regering voor het niet goed uitvoeren van de Europese habitatrichtlijn van 1992. In december 2002 is Nederland opnieuw voor het Hof gedaagd. Als reactie daarop meldde de Nederlandse regering 56 nieuwe gebieden aan - naast de reeds bestaande 76 gebieden -, als habitatgebieden (zie www.minlnv.nl/natura2000). De Roo: "Dat klinkt niet gek, 25.000 hectare beschermd gebied erbij. Tegelijkertijd is echter 50.000 hectare uit eerder aangewezen gebieden geschrapt!"
Postzegels
Bovendien is het aanwijzen van beschermde gebieden onvoldoende. De Roo: "Om unieke dier- en plantensoorten te beschermen moeten de postzegelgebieden met elkaar verbonden worden via verbindingszones. Zo vormt zich een ecologische hoofdstructuur. Die zou in 2018 gereed moeten zijn. Maar het kabinet-Balkenende heeft de financiering stopgezet. Een gemiste kans."
Nieuwe veroordeling
De Roo schat dat Nederland binnen anderhalf jaar opnieuw veroordeeld wordt - net als in 1998 - door het Hof in Luxemburg voor het niet goed naleven van de Europese natuurbeschermingswet. De Roo: "De lakse houding komt Nederland dan duur te staan.Ruim tien jaar na het opstellen van de EU-richtlijnen is die nog steeds niet volledig in de Nederlandse wetgeving verwerkt. Alleen met een actieve houding kun je die veroordeling afwenden."