Het Europees Parlement is saai en europarlementariërs zijn zakkenvullers. Dat is helaas een beeld dat veel mensen van 'Brussel' hebben. Om dat te veranderen richtten drie Nederlandse europarlementariërs en zes andere 'jonge honden' in '99 de Campaign for Parliamentary Reform op. Deze week onderzochten ze hoe hun Amerikaanse collega's hervormingen hebben doorgevoerd.

De europarlementariërs Kathalijne Buitenweg (GroenLinks), Michiel van Hulten (PvdA) en Lousewies van der Laan (D66), Helle Thorning-Schmidt (Deense sociaal-democraat) en Hans-Peter Martin (Oosterijkse sociaal-democraat) waren in Washington op werkbezoek. De werkwijze van het Amerikaanse parlement en de hervormingen die daar zijn doorgevoerd stonden centraal.

Openbaar en transparant
Tot op de fles water moeten de Amerikaanse afgevaardigden zich tegenwoordig financieel verantwoorden. Na schandalen in 1994 is het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden rigoureus hervormd. Het vergoedingensysteem is openbaar en transparanter geworden. Financiële verantwoordingen worden zowel op papier als op het Internet gepubliceerd. Buitenweg: "Dit toont aan dat het verantwoorden van de uitgaven, waar wij vanaf het begin af aan voor gepleit hebben, ook mogelijk is in de praktijk."

Bonnetjes
De Campaign for Parliamentary Reform pleit voor het declareren van werkelijk en aantoonbaar gemaakte kosten. Nu krijgen de europarlementariërs een vast bedrag voor personeelsondersteuning, reiskosten, kantoorbenodigdheden etc. Zicht op hun werkelijke uitgave is er niet. Buitenweg: "Onze Amerikaanse collega's moeten gewoon bonnetjes inleveren. Dat is voor velen in het Europees Parlement nu taboe. Maar de belastingbetaler hoest het geld op. Dan is het logisch dat je daar verantwoording over aflegt."

Nederlandse europarlementariërs
De Nederlandse europarlementariërs hebben - na de verkiezingen in 1999 - een gedragscode opgesteld. Zo worden jaarverslagen openbaar gemaakt en teveel ontvangen reiskostenvergoedingen teruggestort op de rekening van het Europees Parlement. Buitenweg: "Wij willen zo'n gedragscode voor álle europarlementariërs, niet alleen voor de Nederlandse. Vooral binnen de grote fracties in het Europees Parlement is daar nog veel weerstand tegen, maar ik hoop dat het statuut - zoals de gedragscode heet - er vóór de verkiezingen van juni 2004 is." GroenLinks heeft de gedragscode voor zichzelf nog aangescherpt en helderder gemaakt. Dit is te lezen in de afdrachtregeling GroenLinks-leden EP.

Europese partijen
Binnenkort buigt het Europees Parlement zich over een nieuw fenomeen: Europese partijen. Wat zijn de voorwaarden en financieringsregels voor Europese politieke partijen? Ook daar komt de Amerikaanse ervaring goed van pas. Directe financiering van politieke partijen en controle van partijgelden is in de Verenigde Staten goed geregeld. Regels voor politieke beïnvloeding door lobbygroepen en bedrijven - die vaak de leiding nemen bij het voeren van anti-campagnes - zijn minder helder. Buitenweg: "Dat een bepaalde partij baat heeft bij een laster-campagne over de ander is duidelijk, maar wat bedrijven - die zulke campagnes vaak betalen - hiervoor terugkrijgen, blijft duister. Er gaat veel soft money rond. Dat moeten we in Europa voorkomen."