Op 29 maart vond een discussie plaats over de rol van de islam in Europa tussen Dany Cohn-Bendit, fractievoorzitter van de Europese Groenen en islam-wetenschapper Tariq Ramadan. Het debat werd georganiseerd door GroenLinks in het Europees Parlement in het kader van de tweedaagse conferentie 'Islam in Europe'.

De culturele misverstanden tussen moslims en niet-moslims hopen zich op. De discussies over de nieuwe Hamas-regering, het nucleaire conflict met Iran en niet in de laatste plaats de affaire rondom de Deense cartoons zijn voorbeelden van het groeiende onbegrip. Al deze punten kwamen aan bod tijdens het publieke  debat tussen Dany Cohn-Bendit en de niet geheel onomstreden filosoof Tariq Ramadan.

Het debat trok grote belangstelling, de zaal in het Europees Parlement was tot de nok toe gevuld. Centrale thema's van de discussie waren de bestaande vooroordelen aan beide kanten, het negatieve imago van de islam in Europa, integratie en mogelijke oplossingen om beter met elkaar samen te kunnen leven.

Tariq Ramadan benoemde twee grote problemen in het debat over Europese moslims. Ten eerste hebben moslims een slecht aanzien en dat speelt al langer dan de aanslagen op 11 september 2001. Ten tweede wordt te vaak de link gelegd tussen de islam en de sociale problemen in Europa. Een ander discussiepunt was integratie. Cohn-Bendit benadrukte dat de Europese moslims Europeanen zijn. Het is belangrijk ze in de samenleving te integreren in plaats van ze te isoleren. Ramadan had het in deze context over het begrip identiteit. Hij maakte onderscheid tussen een religieuze, culturele en politieke identiteit en gaf duidelijk aan dat het soms moeilijk is, maar niet onmogelijk,  deze met elkaar te verenigen.

De vraag over de scheiding tussen kerk en staat kwam ook uitvoerig ter sprake. Dany Cohn-Bendit accentueerde dat deze scheiding een verworvenheid  is van de Verlichting. Dit was een periode in de Europese geschiedenis vanaf de 17e eeuw waarin wetenschappers stelden dat de waarheid omtrent bepaalde zaken gevonden moest worden met behulp van de rede, in plaats van wat bijvoorbeeld kerkelijke autoriteiten zeiden zónder meer voor waar aan te nemen. Dit is niet van de één op de andere dag gebeurd, maar daar is hard strijd voor geleverd. Hij onderstreepte dat hij geen probleem heeft met de islam, maar met religies op zich of het nou de islam is of het katholicisme of het jodendom. Religies neigen ertoe hun politieke visie op te leggen aan de gehele samenleving. Hij noemde bijvoorbeeld het voorbeeld van de behandeling van homoseksuelen.

Tariq Ramadan merkte op dat het begrip secularisatie bij moslims historisch belast is. Oorzaak hiervan is dat seculiere politieke partijen over het algemeen in de overwegend islamitische landen de partijen waren van de koloniale machten (Frankrijk en Groot-Brittannië) en daarom in verband worden gebracht met  onderdrukking. Hij beklemtoonde nogmaals dat een overgrote meerderheid van de Europese moslims geen enkel probleem heeft met de grondwetten of rechtssystemen van Europese landen.

Ook problematische thema's zoals bijvoorbeeld het stenigen van vrouwen en eremoorden werden niet onbesproken gelaten. Ramadan nam duidelijk stelling tegen deze praktijken, maar vindt het geen oplossing ze domweg te verbieden. Het gaat er volgens hem veel meer om de islam van binnen te veranderen en dat kan alleen maar door een duurzame dialoog te voeren zonder vooroordelen.

De twee waren het erover eens dat een goed samenleven tussen aanhangers van verschillende godsdiensten alleen bereikt kan worden door met elkaar in dialoog te treden. Dany Cohn-Bendit noemde als voorbeeld een jonge Turkse vrouw die zich tot hem gewend had om niet gedwongen te moeten trouwen. Door de bemiddeling van een andere Turkse familie konden haar ouders overtuigd worden hiervan af te zien.

De wil om een interculturele dialoog aan te gaan was op 29 maart alomtegenwoordig. Beide deelnemers aan het debat toonden duidelijk aan dat  zo'n dialoog ook mogelijk is tot genoegen van Cohn-Bendit en Ramadan en de hele zaal.

Het debat is zowel in het Frans als in het Engels (simultane vertaling) in zijn geheel te beluisteren (RealPlayer nodig, downloaden via www.real.com).

Zie ook: