Spreektekst Wijnand Duyvendak en Ineke van Gent (GroenLinks).
VROM-begroting 2004, 11 november 2003
Spreektekst Wijnand Duyvendak en Ineke van Gent (GroenLinks)
VZ, ik denk wel eens terug aan begin jaren zeventig.
'Milieu' was nog geen issue.
Enkelingen waren er mee bezig, luidden de alarmbel.
Van een breed gedeelde bezorgdheid was nog geen sprake.
Zo erg kon het toch niet zijn?
Het duurde dan ook nog vele jaren voordat milieubeleid echt handen en voeten kreeg.
Jaren van rampen, rapporten en revolte.
Het is opnieuw stil rond het milieu.
In ieder geval hier in politiek Den Haag.
Andere issues trekken de aandacht.
Vraag het hier, de meesten zullen antwoorden dat het milieubeleid redelijk succesvol is geweest.
Het klopt, de eerste ronde milieuproblemen hebben we redelijk aangepakt.
Lood is uit de benzine.
We hebben glasbakken.
Op de schoorstenen zitten filters.
Het was wel het makkelijke werk.
En relatief goedkoop.
Dat de milieuproblemen onder controle zijn is een groot misverstand: het moeilijkste moet nog komen.
Verreweg het moeilijkste.
De CO2-uitstoot stijgt weer.
De groei van energie-efficiency stokt.
De milieuplannen lopen vast.
Volgens het RIVM haalt dit kabinet maar drie van de negentien vastgelegde milieudoelen.
Bij veel milieu-issues is de dalende curve tot stilstand gekomen.
Het is nog altijd: dansen op de vulkaan.
Hebben we ze eerst weer nodig: jaren van rampen, rapporten en revolte?
Leidende politici moeten het heft in handen nemen.
Keuzes durven maken.
Vooropgaan.
De urgentie duidelijk maken.
Vanuit twee onverdachte hoeken wordt zon appèl op het kabinet gedaan.
De WRR concludeerde dat er leiderschap nodig is om de echte, grote milieuproblemen op te lossen.
Dat het huidige milieubeleid niet meer voldoet voor de grote milieuproblemen van de toekomst.
En een aantal grote bedrijven, banken en maatschappelijke organisatie Shell, Essent, AKZO Nobel, RABO-bank, Wereldnatuurfonds, MKB Nederland, FNV heeft een manifest opgesteld waarin ze de overheid vraagt om kaders te scheppen.
Waarin ze vraagt om leiderschap, dat nu ontbreekt.
Leiderschap van Geel zo pijnlijk ontbeert.
Graag een reactie.
Niks 'get the government out' dus.
Maar: 'get the government in'.
Geen neo-conservatieve milieupolitiek.
Maar een progressieve, waarin de politiek zich sterk maakt voor collectieve waarden en belangen, zoals het milieu.
Dat is broodnodig na een decennium paarse stagnatie.
In plaats daarvan wordt onder Balkenende de kloof tussen wat nodig is, en wat gebeurt, alleen maar steeds groter.
Ons land wordt steeds minder groen.
Verreweg het grootste probleem waar we voor staan is de klimaatverandering.
Over honderd jaar is het ijs rond de Noordpool gesmolten.
Vraagt mijn dochter: waar blijven de ijsberen dan?
Wetenschappers waarschuwen voor het smelten van de poolkappen, voor het omdraaien van de golfstromen in de oceanen.
Met desastreuze gevolgen.
In vijfentwintig jaar moet ons energiegebruik met minimaal vijftig procent terug.
Dat is een onvoorstelbare opgave.
Dat vraagt krachtig leiderschap.
Bij dit kabinet zien we het omgekeerde.
Vorige week nog, bij het debat over de begroting Verkeer en Waterstaat.
Staatssecretaris Schultz pleitte voor sterke regionale luchthavens.
Ze zei geen 'wurggreep' te willen van een stand-still voor CO2 voor deze vliegvelden.
'Wurggreep', is dat hoe dit kabinet spreekt over beperken van ons energiegebruik?
Graag een reactie.
Leiderschap tonen, publiek laten zien dat aanpak van de problemen urgent is.
De energiepremie EPR is een maatregel, die het klimaatprobleem concreet maakt én oplossingen biedt.
En deze wordt nu juist door het kabinet om zeep geholpen.
GroenLinks vindt dit onaanvaardbaar.
De argumentatie erachter is ook heel cynisch.
Hier heeft staatssecretaris Van Geel zich laten aftroeven door minister Zalm.
Zalm heeft de definitie van milieudrukcompensatie
de afspraak onder Paars om extra vervuiling door hoge economische groei te compenseren met extra geld voor milieu
eigenmachtig omgedraaid: bij lage economische groei moet het milieu geld inleveren.
Dat kostte de EPR z'n kop.
Maar de milieudruk neemt nog steeds toe.
En al helemaal de CO2-uitstoot.
Ook bij een lagere groei.
Mijn vraag aan de staatssecretaris: hoe kon hij hier mee accoord gaan?
En wat doet hij om de EPR te behouden?
Groene politiek kost geen geld, het levert juist geld op.
Geld dat we in kunnen zetten voor het scheppen van werk.
Het is al jaren het geheim van het succes van de GroenLinkse tegenbegrotingen.
Het kabinet zégt verder te gaan op de weg van vergroening, maar behalve een kleine verhoging van het REB-tarief, blijft het verder oorverdovend stil.
Een eerste inventariserende notitie wordt voor eind 2004 aangekondigd.
Waarom gaat het kabinet niet aan de slag met de voorstellen-Van der Vaart 1 en 2?
GroenLinks wil bijvoorbeeld een heffing op kunstmest, op vliegtuigstoelen, een heffing op vlees uit de bio-industrie.
GroenLinks vraagt een notitie vóór april 2004, zodat de definitieve plannen voor verdere vergroening verwerkt kunnen worden in de begroting 2005.
GroenLinks maakt zich grote zorgen over de toekomst van de Waddenzee.
Er is een commissie, de commissie-Meijer, aan het werk gezet om over de toekomst voorstellen te doen.
Als er in Nederland een commissie wordt geïnstalleerd, is het meestal oppassen geblazen.
En zeker als zo'n commissie is samengesteld op partijkleur; elk van de drie grote partijen één.
Blijf met je poten van de Waddenzee.
Dat geldt ook voor de kokkelvissers.
Het heeft al veel te lang geduurd: aan de kokkelvisserij moet zo snel mogelijk een einde komen.
En dan niet in ruil voor een vergunning voor de NAM, maar gewoon: een einde.
Want de enige relatie tussen kokkelvisserij en winning van Waddengas is dat ze beide ongewenst zijn.
GroenLinks wil dit zo spoedig mogelijk wettelijk regelen.
Daarom hebben we hiervoor een amendement ingediend op de Natuurbeschermingswet.
Graag een reactie.
Is wereldwijd de klimaatverandering het grootste milieuprobleem, in Nederland is het in hoog tempo volbouwen van ons mooie landschap één van de aller-urgentste problemen.
Razendsnel verdwijnt het karakteristieke Nederlandse landschap.
En daarmee: rust, stilte, ruimte én natuur.
Het kabinet zit hier niet mee.
Als probleem wordt het niet eens benoemd.
Bij dit kabinet is het motto voor de ruimtelijke ordening: er zijn te veel regels, gemeenten moeten meer zelf kunnen bouwen.
Met dit uitgangspunt dreigt minister Dekker het Nederlandse landschap voor eeuwig de vernieling in te helpen.
Graag een reactie.
Telt het milieu, telt de natuur voor dit kabinet nog wel mee?
Nee, zeg ik.
Telt dit kabinet milieu en natuur nog wel?
Nee, zo blijkt.
Zij is van plan de natuur- en milieustatistieken van het CBS af te schaffen.
Meer dan twee maanden geleden zijn hier al kamervragen over gesteld.
Deze zijn nog steeds niet beantwoord.
Deze week nog moet hier klaarheid over komen.
Ik overweeg een motie op dit punt.
Tot slot, VZ, wil ik ervoor pleiten door te gaan met de berekening van het duurzaam nationaal inkomen. Als tegenhanger van de eenzijdige financiële fixatie van dit kabinet.
Het kabinet wil ermee stoppen en heeft geen geld gereserveerd.
Voorgaande berekeningen, in 1990 en 1995, laten zien dat ons bruto nationaal product 30 tot 50% lager uitkomt, wanneer de milieuschade in rekening wordt gebracht. In het kader van 'rentmeesterschap' een nuttige berekening lijkt mij.
Ook op dit punt overweeg ik een motie.
Begroting VROM 2004 Inbreng Ineke van Gent
Gesproken woord geldt
Voorzitter
Geen lange beschouwingen van mijn kant, ik kom meteen to the point. Met deze zakenvrouw hoop ik zaken te kunnen doen.
Bezuinigingen huursubsidie
Het wordt een koude winter voor 1 miljoen huurders: Zij moeten komend jaar een deel van hun huursubsidie, én een huurverhoging betalen die kan oplopen tot bijna 5%. Terwijl dit kabinet 2,3 miljard per jaar extra gaat besteden aan huizenbezitters, wordt de rekening van Zalm neergelegd bij een groep die dit niet kan dragen.
12 euro per maand, oplopend tot 18 euro. Daar bovenop een huurverhoging ver boven inflatie: Dat kan de minister toch niet met droge ogen verkopen?
Kan zij aan een huurder op het minimum uitleggen dat de Quote-500 van dit land extra gesubsidieerd gaat worden? En dat dat ten koste gaat van hun primaire levensbehoeften als eten, drinken, douchen, verwarming en sociale contacten?
De GroenLinks-fractie niet.
En hopelijk de CDA-fractie evenmin. Ondanks het zogenaamd sociale gezicht, steunt deze fractie de meest a-sociale maatregelen. Ouderen, 40% van de huursubsidie-ontvangers, moeten tientallen euro's gaan inleveren. Wat nou, de sterkste schouders de zwaarste lasten?
Het sociale gezicht van het CDA is op deze manier een pakketje schroot met een dun laagje chroom.
Het GroenLinks-alternatief
De lonen en uitkeringen worden bevroren, en dus -wat de GroenLinks-fractie betreft- de huren ook. De keuze die voorligt: Rijke corporaties rijker, of arme huurders armer.
Onze keuze is duidelijk: Voorkom een koude winter en bevries de huren. Kortom: komend jaar maken de huren een pas op de plaats. Als iedereen moet inleveren, dan de huisbaas ook. Bovendien kunnen hiermee de onzalige bezuinigingen op de huursubsidie worden teruggedraaid.
Met trots presenteer ik dan ook het amendement Van Gent c.s., namens de voltallige linkse oppositie. Hiermee worden de huren bevroren op 0%, net als de lonen en uitkeringen, en wordt de lastenverzwaring voor huursubsidie-ontvangers, 12 euro per maand, teruggedraaid.
Markthuren
Voor de huurders heeft deze minister nog meer in het vat zitten: Vrijlaten van huurprijzen, zodat zij nog eens 260 miljoen per jaar kan bezuinigen. Is minister Dekker nu een sanerende manager, of een volkshuisvester?
Want: Markthuren gaan ten koste van de nu nog gemengde wijken, omdat mensen met een inkomen net boven de huursubsidiegrens, want om hen gaat 't, deze wijken zullen ontvluchten. Oftewel: hier zit een minister die de segregatie willens en wetens gaat vergroten.
Ik zou het liever omdraaien: doe iets om eenzijdige wijken tegen te gaan. Zorg ervoor dat op de Vinex daadwerkelijk goedkoop gebouwd gaat worden: Nu wordt maar één procent van de Vinex-woningen bewoond door minima. Willen we duurder bouwen in de stad, dan moeten we goedkoper bouwen op de Vinex.
Bouwen
Net als vele anderen, is GroenLinks bezorgd over de minimale kansen op de woningmarkt voor starters, alleenstaanden, ouderen en mensen met een lager inkomen. Daarom: bouwen, bouwen, bouwen.
We moeten corporaties niet 'aanspreken', zoals de minister vrijblijvend wil doen, maar dwingen om te doen wat ze moeten: meer betaalbare huur- en koopwoningen dus. Niet wachten tot de puissant rijke corporaties over de brug komen: zij hebben hun laatste kans, welke hen werd gegeven met de 'afromings'-motie Van Gent c.s. verspeeld.
Afromen dus, CFV moet grote pot met geld krijgen om de corporaties die wél wat willen, hierbij te ondersteunen. Want wie op Aedes wacht, wacht het langst.
Studentenhuisvesting
Daarnaast stelt de GroenLinks-fractie voor om per amendement geld te reserveren voor huursubsidie studenten, aangezien mijn initiatiefwet de komende maanden door deze Kamer behandeld gaat worden.
Met dit amendement zitten wij voor een dubbeltje op de eerste rij: 20.000 extra studentenkamers voor 3,5 mln per jaar. Dat schiet meer op dan een paar COA-woningen voor een paar jaar, en de introductie van oprotcontracten voor studenten.
De minister moet de Kamer serieus nemen, maar belangrijker: de Kamer moet zichzelf serieus nemen. Oftewel: Vóór de verkiezingen was iedereen vóór hursubsidie voor studenten, dus nu ook.
Verhuiskostenvergoeding
De stedelijke vernieuwing gaat door, het is belangrijk om rechten huurders goed vast te leggen. Een verhuiskostenvergoeding van 5.000 euro is geen overbodige luxe, maar een tegenmoetkoming in de kosten. De minister zou brief sturen, maar de Kamer heeft die niet ontvangen. Hoe zit dat nu met de uitvoering van de motie Van Gent? CDA en LPF steunden mijn motie: kunnen de mensen in de oude wijken op hen rekenen?