In de strijd om de kiezer wordt geen grove leugen gespaard. Ministers waarschuwen voor oorlogen en economische rampen bij een 'nee'. Ze wijzen terecht op de successen van de Europese samenwerking: de langdurige vrede en ongekende welvaart in dit deel van de wereld. Maar rampen na 1 juni? Volstrekte kul en gevaarlijke paniekzaaierij!

De kabinetten van de afgelopen jaren hebben de euroscepsis zelf aangewakkerd door voortdurend te benadrukken dat Nederland teveel betaalt aan Europa, en dat we verstikken door de regelneverij uit 'Brussel' - alsof Den Haag hiervoor zelf geen verantwoordelijkheid draagt. Onder Balkenende lijkt het nationale navelstaren zelfs tot beleidsdoel verheven.

Veel tegenstanders van de Grondwet zijn geen haar beter. Het bonte gezelschap van georganiseerde anti's bespeelt de emotie, en maakt zich schuldig aan misleiding (selectief selecteren) en soms zelfs puur bedrog. Er ontstaat door deze Grondwet geen Europese superstaat; Nederland wordt niet opgeheven. We worden niet verplicht tot hogere defensie-uitgaven. Voor publieke diensten als onderwijs en zorg zijn straks niet de regels van de markt maatgevend, zoals de SP allemaal beweert. Met vernauwde blik wordt de Grondwet de maat genomen en afgeserveerd.

Er is veel kritiek mogelijk op het beleid van de EU. Des te opvallender is het positieve oordeel over de Grondwet van veel grote maatschappelijke organisaties die toch bepaald niet tot de fans van het kabinet kunnen worden gerekend. Zij vergelijken de Grondwet met de huidige situatie, en constateren dat deze mogelijkheden biedt voor een beter beleid.

Terwijl de SP (die zich al tegen de Grondwet keerde voordat de tekst klaar was!) benadrukt dat de EU de vrije markt centraal stelt in haar beleid, zijn de doelstellingen van de EU in feite veel breder: er worden juist grenzen gesteld aan marktwerking. De FNV beschouwt de nieuwe Grondwet op sociaal-economisch terrein daarom juist als een verbetering van de bestaande verdragen: de sociale markteconomie en volledige werkgelegenheid worden opgenomen als doelstelling van de Unie. Ook de rol van de sociale partners en de jaarlijkse sociale top worden expliciet erkend.

Ontwikkelingsorganisaties als Cordaid, Hivos, Novib en Plan Nederland zien het als een stap in de goede richting om in Europees verband te werken aan de bestrijding van armoede en onrecht; armoedebestrijding wordt het voornaamste doel van ontwikkelingssamenwerking. Milieuorganisaties (Greenpeace, Wereld Natuur Fonds, Milieudefensie, Natuur en Milieu) zijn verheugd dat de Grondwet landen verplicht rekening te houden met het milieu en meer te doen aan energiebesparing en de ontwikkeling van duurzame energie. Dat is een sterk wapen tegen het lakse milieubeleid van de Nederlandse regering.

Terwijl de Partij voor de Dieren erop hamert dat de Grondwet een ramp is voor de dieren omdat bijvoorbeeld stierenvechten en circussen met dieren blijven toegestaan, ziet de Dierenbescherming het juist als positief dat er nu een wet ligt die de EU dwingt met het welzijn van dieren rekening te houden. Hier is door de Dierenbescherming jaren voor geknokt.

Amnesty International en andere mensenrechtenorganisaties benadrukken de betere bescherming van de grondrechten van burgers, zoals het discriminatieverbod dat juridisch bindend wordt.

De burger krijgt met de Grondwet sowieso meer macht. Niet alleen krijgt het rechtstreeks gekozen Europees Parlement meer bevoegdheden, ook krijgen burgers het recht een wetsvoorstel op de agenda van Europese instellingen te zetten. Dat biedt maatschappelijke organisaties een extra drukmiddel om de EU te bewegen tot een voortvarender sociaal en milieubeleid.

Wie kritiek op het huidige Europa heeft, moet bij het referendum 'ja' stemmen. De Grondwet is niet volmaakt, maar creëert wel mogelijkheden Europa te verbeteren. Je bent wel gek als je die kans laat liggen.

Er zijn veel linkse mensen die 'nee' willen stemmen, niet vanwege de Grondwet maar om dit ‘klote kabinet’ een hak te zetten. Ik geef toe, ook bij mij is die verleiding groot. Maar de Europese politiek vind ik daarvoor te belangrijk: links moet Europa niet aan rechts overlaten, als ze een sociaal en groen Europa wil dat ook op het wereldtoneel tegenspel biedt aan de politiek van Bush. Daarnaast voel ik er niets voor om in het anti-kamp te komen, met extreme types als Wilders, Le Pen & Co die deze Grondwet zien als een sta-in-de-weg om hun politieke programma uit te voeren.

 

Gerrit Pas is fractievoorzitter van GroenLinks in de gemeenteraad van Huizen.