Europa is geen item in de verkiezingscampagne. Maar de europarlementariërs van GroenLinks doen wel mee in de verkiezingscampagne. Een interview met lijstduwer Kathalijne Buitenweg.
Bij de Europese verkiezingen was je lijsttrekker. Nu staat je als laatste op de Tweede-Kamerlijst. Hoe voelt dat?
“Als een eer! De lijst duwen. Extra stemmen werven. Daaruit spreekt in ieder geval dat de eurodelegatie niet naar Siberië is verbannen, maar in het hart van de partij staat. Ik gruw ervan dat Nederland zo sterk naar binnen gericht is. En ben er trots op dat GroenLinks nog steeds over de grenzen kijkt. Ik hoop dat kosmopolitisme tijdens de campagne te kunnen uitdragen.”
Europa speelt toch helemaal geen rol tijdens de verkiezingen?
“Veel te weinig. Ik herinner me nog goed dat alle partijen na het ‘nee’ tegen de Europese Grondwet beloofden om deze verkiezingen aan te grijpen voor een debat over de toekomst van Europa. Zo zou de nieuwe regering een mandaat krijgen voor de Nederlandse inbreng bij de discussies over hoe het nu verder moet met de Europese Unie. Want de nee-stemmers hadden sterk uiteenlopende en soms tegenstrijdige motieven, maar één ding is duidelijk: zij stemden niet voor de status quo. Er zal dus een ander verdrag moeten komen. Goede kans dat de onderhandelingen daarover al over een paar maanden beginnen. Maar in Nederland is het angstwekkend stil. De meeste partijen en de media lijken vast van plan dat tijdens de verkiezingen zo te laten, omdat hun achterban verdeeld is.”
En jij gaat dat veranderen?
“GroenLinks doet in ieder geval een verdienstelijke poging. Kijk naar ons verkiezingsprogramma. Het eerste hoofdstuk is Nederland wereldland. Europese onderwerpen zijn goed door het programma heen geweven. Mede dankzij de amendementen van de werkgroep Europa overigens. Maar GroenLinks is helaas niet groot genoeg om de agenda van deze verkiezingscampagne te bepalen. We waren tijdens het recente Kamerdebat over de ‘staat van de Europese Unie’ de enige partij met een concreet voorstel om een eind te maken aan de afwachtende Nederlandse houding ten aanzien van de hervorming van Europa. Ik maakte gebruik van mijn spreekrecht om een nieuwe, openbare Conventie te bepleiten. Want het zou van de gekke zijn als de onderhandelingen over de democratisering van de EU in de achterkamertjes gevoerd worden. De Europese Groene Partij heeft op haar congres in Genève hetzelfde idee omarmd. Dat is ook uniek, want de andere politieke stromingen in Europa zijn sterk verdeeld over hoe het verder moet. Maar het kreeg allemaal nul komma nul aandacht in de pers.
Het gaat mij niet alleen om de Europese politiek. Het boekje van Wijnand Duyvendak en Femke Halsema over Nederland als GreenValley getuigt ook van een kosmopolitische blik. Daarin beschrijven zij allerlei mogelijkheden om de wereld schoner en gezonder te maken. Ze putten daarbij vooral uit initiatieven in het buitenland. Aardgasbussen in India. Rekeningrijden in Londen en Stockholm. Biologische landbouw in Oostenrijk. Nederland mag dan een hoge pet van zichzelf ophebben, en in veel opzichten is het ook goed toeven in ons landje, maar een koploper op milieugebied zijn we bepaald niet meer. Het is goed om over de grens te kijken, om te zien wat werkt en wat niet.”
Allemaal mooi. Maar wat ga jij nu zélf doen in de komende weken?
“Ik ga mee in Femkes bus. Vijf weken lang reist zij door Nederland in een schone aardgasbus. In en bij de bus praat ze met mensen die ook strijden voor een sociale, groene en tolerante samenleving. Ik zal op ongeveer de helft van die dagen als gastvrouw optreden en de gesprekken leiden. Een aardige kans natuurlijk om ook grensoverschrijdende kwesties aan de orde te stellen.
Op een aantal doordeweekse dagen kan ik niet mee in de bus omdat ik dan in Brussel of Straatsburg aanwezig moet zijn. Daar gaat het werk immers gewoon door. Voor ons geen verkiezingsreces.
Soms vloeit het dagelijkse Europese werk wel mooi over in een campagnethema. Zo ben ik al jaren bezig met de Europese antidiscriminatiewetgeving. In 2000 was ik namens het Europees Parlement rapporteur voor het verbod op rassendiscriminatie. Dat geldt nu niet alleen op de arbeidsmarkt, maar ook bij het aanbieden van goederen en diensten. Een bank bijvoorbeeld mag niet naar ras of afkomst discrimineren bij het aanbieden van leningen. Grote winst. Maar een tweede richtlijn die discriminatie op grond van seksuele gerichtheid, leeftijd en handicap tegengaat is beperkt gebleven tot de arbeidsmarkt. Hierdoor is een gekke hiërarchie in discriminatiegronden ontstaan. Waarom mogen woningverhuurders geen Afrikanen weigeren maar wél homoseksuelen? Ik maak me sterk om mensen die gediscrimineerd worden vanwege seksuele gerichtheid, leeftijd of handicap dezelfde bescherming te geven als de richtlijn tegen rassendiscriminatie biedt. Daartoe zullen we in de komende weken een initiatiefwetsvoorstel overhandigen aan zowel de Europese Commissie als de Nederlandse regering. Nederland kan dan in Europa aandringen op het repareren van deze ongelijkheid. Dan speelt ons land eindelijk weer eens de rol van aanjager!”
En hoe staat het met je activiteiten op Hyves?
“Daar ben ik zeer actief, maar dat houdt geen verband met de verkiezingen. Hyves is voor mij een prettig medium om Europese onderwerpen op een luchtige manier onder de aandacht te brengen of om iets persoonlijks op te schrijven. Mijn blogs worden goed gelezen en van commentaar voorzien. Alleen mijn vriendenkring op Hyves mag nog wel wat groter worden. ;-) Let maar op. Ook ná de verkiezingen zullen mijn Brusselse berichten op Hyves te vinden zijn. Ik denk niet dat dat voor alle politici geldt die plotseling zo actief aan het hyven zijn geslagen…”