In het najaar van 1999 verging de Maltezer olietanker ‘de Erica’ voor de kust van Bretagne. Een ecologische ramp die aanleiding was om versneld tot Europese wetgeving te komen. Theo Bouwman, toen net een maand voor GroenLinks in het Europees Parlement, heeft zich vanaf de ramp met de Erica in dit dossier vastgebeten. Vandaag gaf het Parlement haar goedkeuring aan een pakket van maatregelen.

De vier belangrijkste maatregelen waartoe vandaag is besloten zijn aanscherping van de havenstaatcontrole, invoering van een ‘zwarte doos’, harmonisatie van de classificatiebureaus en uitfasering van enkelwandige schepen. Van alle schepen die de havens invaren, dienen controleurs steekproefsgewijs vijfentwintig procent te controleren. Een voice data recorder, een VDR, wordt verplicht voor alle schepen die de havens van de lidstaten aandoen, waardoor oorzaken van een ongelukken gemakkelijker achterhaald kunnen worden. Een VDR is verplicht voor nieuwe passagiers- en vrachtschepen (gebouwd na 1 juli 2002), oude vrachtschepen moeten vanaf 2008 voorzien zijn van een zwarte doos. De havenstaatcontroleurs moeten schepen hierop controleren. Op den duur kan schepen zonder VDR de toegang tot de haven ontzegd worden. Belangrijker dan aanscherping van de regels voor controle van de havens vindt Bouwman de handhaving van de regels, die nu ook al redelijk vergaand zijn. "In Frankrijk bijvoorbeeld wordt nog geen tien procent van de schepen gecontroleerd. Het mag niet zo zijn, dat we papieren afspraken maken, die niet nageleefd kunnen worden omdat er te weinig gekwalificeerde controleurs zijn ingezet."

Classificatiebureaus geven veiligheidscertificaten af aan schepen, vergelijkbaar met APK-certificering voor auto's. In het verleden bleek dat niet alle classificatiebureaus even objectief waren. De papieren van de Erica bijvoorbeeld waren in orde, maar in de praktijk bleek dat er veel mis was met het schip. Vandaag zijn dan ook strikte regels opgenomen om belangenverstrengeling van de inspecteurs die werkzaam zijn bij de classificatiebureaus, te voorkomen. Daarbij is besloten de werkwijze van de bureaus in de Europese Unie te harmoniseren en aan te scherpen.

Tenslotte besloot het Parlement om enkelwandige olietankschepen zo snel mogelijk uit de vaart te weren om rampen zoals die met de Erica te voorkomen. Enkelwandige tankers ouder dan vijfentwintig worden, gezien hun groter risico, uiterlijk in 2007 uit de vaart genomen. Schepen die aan de voorwaarden van het MARPOL-verdrag voldoen, een internationale maritiem beleidsverdrag met minimimvoorwaarden voor de scheepvaart, hebben tot 2015 de tijd. In de Verenigde Staten worden enkelwandige tankers al niet meer toegelaten tot de havens. Bouwman: “Dit werkt trendsettend. Nu Europa ook eisen gaat stellen aan de condities van schepen, verwacht ik dat Japan en Australië snel zullen volgen. Zij zullen niet graag zien dat alle ‘afgedankte’ schepen hun kant uit gaan.”

Bouwman is blij dat het Erica-I-pakket vandaag is aangenomen en afgerond, maar is bang dat de uitwerking van het tweede pakket van maatregelen, Erica-II, vertraagd zal worden. “Erica-II betreft een informatiesysteem voor de scheepvaart, een Europees contractbureau en een compensatiefonds. Met name dit laatste zal een twistpunt worden.” GroenLinks en een meerderheid van het Parlement is van mening dat de sector moet bijdragen aan een Europees compensatiefonds, dat bij grote rampen ingezet kan worden. De sector ziet dit echter niet zitten. Bouwman: “Hopelijk is de Raad bestand tegen de lobby van de scheepvaartsector en ziet zij in dat deze sector hier wel degelijk haar eigen verantwoordelijkheid moet dragen.” Volgende week bespreekt de transport commissie van het Parlement, waar Bouwman zitting in heeft, het Erica-II-pakket.