Eurocommissaris Viviane Reding (Grondrechten) presenteerde vandaag het Justitiescorebord. De Europese Unie heeft hiermee een nieuw instrument om de kwaliteit van de rechtssystemen van de EU-landen te vergelijken en te verbeteren. GroenLinks wil dat het scorebord alle grondrechten en democratische beginselen gaat omvatten. Maar zelfs het huidige, beperkte scorebord geeft Reding een extra argument om op te treden tegen de ondermijning van de rechtsstaat in Hongarije.

“Het scorebord laat zien dat er in sommige EU-landen grote twijfels bestaan over de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht”, zegt GroenLinks-Europarlementariër Judith Sargentini. “Dat schaadt de rechtsstaat, de economie én de naleving van Europese regels. Reding moet een land als Hongarije, dat toch al slecht scoort op rechterlijke onafhankelijkheid, ervan weerhouden om de politiek nog meer invloed te geven op het werk van rechters.”

De eigenschappen van het voorgestelde Justitiescorebord op een rijtje:

  • Het scorebord bevat indicatoren voor de kwaliteit, efficiëntie en onafhankelijkheid van de rechtsstelsels van de zevenentwintig EU-landen.
  • Het beperkt zich vooralsnog tot civiel en bestuursrecht.
  • Omdat trage rechtszaken en partijdige rechters slecht zijn voor het investeringsklimaat, wordt het scorebord onderdeel van het Europees semester, het Europees systeem dat landen controleert op economische onevenwichtigheden.
  • De verbetering van de geconstateerde problemen in het rechtssysteem kan onderwerp worden van de hervormingscontracten die Herman van Rompuy, de voorzitter van de Europese Raad, voorstelt.

Sargentini wil dat het scorebord een grotere reikwijdte krijgt en dat ook het strafrecht er onderdeel van uit gaat maken. “Denk aan de aanpak van corruptie en het beschermen van de rechten van verdachten en slachtoffers.” Uiteindelijk moet de naleving van alle grondrechten en democratische beginselen, zoals de persvrijheid, af te lezen zijn uit het scorebord.

Meer toezicht op grondrechten

Alleen een scorebord volstaat niet om het grondrechtentoezicht binnen de Europese Unie meer tanden te geven. De verbeteringen die de Europese Commissie kan bereiken via het scorebord, Europees semester en hervormingscontracten zijn een zaak van lange adem. “We hebben ook een instrument nodig dat de drempel verlaagt om snel in te grijpen bij aantastingen van de rechtsstaat, zoals de recente grondwetswijziging in Hongarije. Het is teleurstellend dat eurocommissaris Reding nog geen voorstel voor zo'n rapid alert mechanism aankondigt.”