“Na de aanslagen in Brussel bleek dat de inlichtingendiensten faalden omdat ze informatie niet uitwisselden. Om nu in reactie daarop voor ieder land een aparte database met vluchtgegevens op te zetten, is volstrekt absurd.” Europarlementariër Judith Sargentini is niet te spreken over de voorstellen voor het EU-PNR-systeem die het Europarlement donderdagmiddag aannam.

Sargentini: “Het jarenlang opslaan van alle vluchtgegevens in Europa is een peperdure schijnoplossing in de strijd tegen criminaliteit en terrorisme. Wij steken de miljoenen voor zo'n PNR-systeem veel liever in iets dat bewezen wat oplevert: betere Europese samenwerking tussen politie- en justitiediensten.”

Home grown terrorisme

Sargentini wijst erop dat er in Parijs en Brussel sprake was van home grown terrorisme. “De aanslagplegers in Parijs en Brussel groeiden gewoon op in onze gemeenschappen”, constateert Sargentini. Er was veel data voorhanden, maar die werd door slechte samenwerking niet gebruikt. Onderzoeken tonen keer op keer aan dat echt politiewerk op straat en in de wijk veel effectiever is dat het weer meer opslaan van persoonlijke gegevens.

Ondanks dat de commissie Burgerlijke vrijheden van het Europees Parlement al in 2013 het voorstel om alle gegevens van Europese vliegtuigpassagiers op te slaan naar de prullenbak verwees, dook het voorstel na de aanslagen in Parijs weer op. En dat terwijl de effectiviteit van het systeem niet kan worden aangetoond en het een grote inbreuk op de privacy van alle Europeanen is. De 28 aparte, want nationale, systemen zouden naar schatting vijfhonderd miljoen euro gaan kosten.

Sargentini vreest dat achtentwintig losse nationale databases er juist voor zorgen dat er meer 'losse eindjes' ontstaan en dat ze meer mankracht weghalen bij het traditionele opsporingswerk. En dat is nou precies waarvan keer op keer blijkt dat het aan schort bij de bestrijding van terrorisme.  

PNR met Canada bij de rechter

Een vergelijkbaar voorstel om passagiersgegevens naar Canada op te slaan ligt nog voor bij de Europese rechter. Sargentini noemt het opmerkelijk dat de EU-landen en grote politieke partijen binnen het Europees Parlement zo'n ongelofelijke druk achter de EU-PNR-wetgeving zetten, zonder het oordeel van de Europese rechter af te wachten.

Ook de Europese wet om telecomgegevens op te slaan werd jaren geleden met een noodgang aangenomen. Inmiddels oordeelde de Europese rechter dat de Europese bewaarplicht in strijd is met onze privacyrechten en wordt de wet met terugwerkende kracht afgeschaft. “We kunnen verwachten dat dit hetzelfde zal gebeuren met het massaal opslaan van vluchtgegevens”, aldus Sargentini.

Nederlandse weerstand?

Een half jaar geleden riepen de Nederlandse regeringspartijen VVD en PvdA dat ze naar de rechter zouden stappen als PNR zou gaan om bulkopslag van gegevens van 500 miljoen Europese burgers en niet specifiek gericht zou zijn op verdachte reisroutes. De wet zoals die nu voorligt gaat om alle vluchten binnen Europa en vanuit Europa: het weekendje weg van Amsterdam naar Praag, of de zomervakantie van Amsterdam naar Bangkok. Sargentini: “De Nederlandse regering heeft uiteindelijk toch de wet gesteund. Gaan de regeringspartijen hun woord houden en naar de rechter stappen?”