Fosfaten in wasmiddelen, een milieuprobleem van de jaren zeventig denkt menigeen. Maar de opmars van de afwasmachine en de EU-uitbreiding vereisen maatregelen. Deze week stemde het Europees Parlement om de toename van fosfaten in het oppervlaktewater tegen te gaan.

Sinds de jaren zeventig is er in Nederland een ‘vrijwillig verbod’ van de wasmiddelfabrikanten. Het etiket ‘fosfaatvrij’ dateert uit die tijd. In Duitsland is er wel een algeheel verbod. In Zweden niet, daar worden de fosfaten er in de waterzuivering uitgehaald.

Fosfaatprobleem
In veel Oost-Europese landen, waarvan een aantal landen per 1 mei toetreedt tot de EU, bevat zo’n tweederde van alle wasmiddelen nog fosfaten. Ook de afwasblokjes die in de afwasmachines gaan, zijn niet fosfaatvrij. “Het ‘fosfaatprobleem’ staat nu dus weer hoog op de agenda. Bijna de helft van de Nederlandse huishoudens heeft inmiddels een afwasmachine. Het is dus hoog tijd voor een Europees verbod op fosfaten in wasmiddelen”, vindt GroenLinks-europarlementariër Alexander de Roo.

Algemeen verbod
Een algemeen verbod, waar ook GroenLinks op aanstuurde, haalde het helaas niet. “Jammer genoeg was er nu nog geen meerderheid om fosfaten in was- en afwasmiddelen te verbieden, maar de Europese Commissie heeft, na aandringen van onze kant, toegezegd binnen drie jaar met een voorstel tot een algemeen verbod te komen en zoals het er naar uitziet komen ze daar snel mee”, aldus de Roo.

Alternatief
Er bestaat een uitstekend milieuvriendelijk alternatief voor fosfaten: zeolieten. Dat zijn een soort piepkleine steentjes, die het vuil omkapselen. Nadeel was dat dit soms streperige vlekken gaf. Middels innovatie, gestimuleerd door het (dreigend) verbod en de vraag van de consument, vonden de producenten als Procter & Gamble, Henkel en Unilever een oplossing voor de nadelige ‘bijwerking’: het achterlaten van strepen. De Roo: “Nu verzet Unilever zich tegen een algemeen verbod, aangezien voor afwasmachinetabletten nog geen oplossing is gevonden voor die strepen. Ik heb er alle vertrouwen in dat - door de druk van politiek en consument - ook die innovatie er snel zal komen, net als dertig jaar geleden.”

Achtergrond info:
Waarom zijn fosfaten slecht voor het milieu? Omdat ze - net als nitraten - leiden tot enorme algengroei die alles kan verstikken en tot schuimvorming van het oppervlaktewater, de zogenaamde 'groene soep'.