Een direct Europees verbod op fosfaten in wasmiddelen bleek in het Europees Parlement niet haalbaar, tot teleurstelling van GroenLinks-europarlementariër Alexander de Roo. Wel stemde het Europees Parlement donderdag 10 april in met zijn initiatief tot onderzoek naar het fosfaatprobleem en voorstellen voor een fosfaatverbod over drie jaar.

Vijf Europese wasmiddelenwetten moesten gebundeld worden tot één om zo de regelgeving terug te dringen. De Roo vindt dat een prima initiatief, maar is teleurgesteld dat niet gelijktijdig de kans is gegrepen de wetgeving te moderniseren. “Afwasmachines waren er dertig jaar geleden nog niet, maar zorgen nu weer voor stijgende fosfaten in het oppervlaktewater”, aldus De Roo.

Fosfaatprobleem
In de jaren 70 veroorzaakten fosfaten in wasmiddelen extreme wieren- en algengroei in de Europese wateren. ‘Groene soep’ in de sloten, veroorzaakt door de fosfaten – dat de algengroei stimuleerde - in wasmiddelen. Dat was een groot milieuprobleem zo’n dertig jaar geleden.

Verschillen in EU
Het kwam toen niet tot een Europees verbod op fosfaten. In landen als Duitsland en Italië werd toevoeging van fosfaten in wasmiddelen verboden. In Nederland werkte de consumentendruk genoeg om bedrijven op vrijwillige basis af te laten zien van gebruik van fosfaten. ‘Fosfaatvrij’ was een selling point op de verpakking. In het dunbevolkte Scandinavië zijn fosfaten nog steeds toegestaan. Bij de afvalwaterzuivering worden de fosfaten er – op kosten van de belastingbetaler - uitgehaald.

Afwasmachine
Volgens De Roo heeft de industrie geen moeite met fosfaatvrije wasmiddelen aangezien inerte stoffen - als zeolieten - het schoonmaakwerk even goed doen. De Roo: ” Probleem van zeolieten is wel dat ze strepen achterlaten. Voor wasmiddelen is dit streepprobleem opgelost, voor afwasmachines nog niet. Daarom zit fosfaat nog steeds in afwasblokjes die in de machines gaan en verzetten grote jongens als Unilever zich tegen een fosfaatverbod.”

Innovatie
De Roo is ervan overtuigd dat het noemen van een termijn de zeepmakers aanzet om alternatieven voor fosfaten te vinden. De Roo: “Helaas was een verbod op dit moment een brug te ver. Het alternatief om aan te dringen op rapportage van het fosfaatprobleem binnen drie jaar en de opdracht aan de Europese Commissie die – als de rapportage daartoe aanleiding geeft – een eventueel verbod moet voorbereiden, zet ook druk op innovatieve ontwikkelingen van de kant van de industrie.”

Labeling
Verder stemde het Europees Parlement in met labeling van allergene stoffen in wasmiddelen. Mensen die daar allergisch of gevoelig voor zijn, kunnen die wasmiddelen mijden. De Roo had liever een verbod op de stoffen gezien, maar daarvoor was helaas geen meerderheid te vinden. De Roo: “Etikettering kan er echter ook toe leiden dat maatschappelijk verantwoorde ondernemers dit soort allergische stoffen niet meer in hun wasmiddelen en afwastabletten stoppen. Zeker als blijkt dat de consument daar behoefte aan heeft.”

Binnenkort buigen de EU-milieuministers zich over het aangenomen voorstel van het Europees Parlement. Waarschijnlijk staat het onderwerp dan in het najaar van 2003 weer op de agenda.