Het Europees Parlement sprak dinsdag zijn zorgen uit over waar het in Roemenië naar toe gaat met de rechtsstaat. “Er zijn te veel aanwijzingen dat de rechtsstaat wordt afgebroken. Dat kunnen we niet laten gebeuren”, zegt GroenLinks-Europarlementariër Judith Sargentini. Zij is tevens rapporteur over Hongarije, waar de rechtsstaat en democratie ook afglijden.
Het Europees Parlement maakt zich zorgen over het nieuwe beleid dat de Roemeense regering uitvoert. Er worden wetswijzigingen doorgevoerd die de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht in twijfel brengen. Het strafrecht wordt herzien wat tot gevolg heeft dat de grote corruptie in Roemenië niet meer effectief wordt bestreden. Niet-gouvernementele organisaties zijn verplicht iedere zes maanden gedetailleerd uit te spellen waar ze hun fondsen vandaan halen. Dat leidt tot een afschrikwerkende werking voor het werk van deze ngo's en staat op gespannen voet met vrijheid van vereniging en respect voor privacy. Ook worden pogingen ondernomen Roemeense media te veranderen in politieke propaganda-instrumenten.
Sargentini: "De Roemeense regering is stappen in de verkeerde richting aan het zetten. Langzaam is zij de rechtsstaat en democratie aan het afbreken en daarom moeten we dit keer op tijd ingrijpen. De Roemeense bevolking verdient onze steun. Er is daar deze zomer volop gedemonstreerd, met als hoogtepunt het mislukken van het referendum over het huwelijk exclusief voor man en vrouw.”
Polen en Hongarije
Daarmee verwijst Hongarije-rapporteur Sargentini naar de autoritaire regimes in Hongarije en Polen: "Wat Roemenië doet, komt zo uit het handboek van Hongarije." Ook in Hongarije sleutelt de regering van Viktor Orbán sinds 2010 aan de instituten die thuishoren in een gezond werkende democratie en rechtsstaat. In het Hongarije-rapport van Sargentini dat in september door een tweederde meerderheid van het Europese Parlement is aangenomen staat uitvoerig beschreven wat er allemaal mis is in Hongarije. Om de Europese waarden van democratie, rechtsstaat en fundamentele rechten te beschermen is een artikel 7-procedure tegen Hongarije gestart. Eerder stelde de Europese Commissie een dergelijke procedure voor in het geval van Polen.
Beide landen liggen onder de loep bij de Raad van Europese ministers. Sargentini: "Met Polen en Hongarije heeft de Raad veel te laat gereageerd. Onze Europese ministers hebben daarom nu de taak om snel, open, accuraat én verantwoordelijk te handelen, want als ze dat niet doen dan zullen we in meer EU-landen autoritaire trekjes zien. We kunnen niet hebben dat Roemenië zich ook bij de groep schaart die Europese waarden en de afgesproken regels aan zijn laars lapt."
Het Europarlement wijst op de onafhankelijke analyses en aanbevelingen van de Commissie van Venetië en de werkgroep voor corruptiebestrijding van de Raad van Europa (GRECO) en dringt er bij Roemenië aan om die volledig na te leven. Het Europarlement onderstreept nogmaals het verzoek om met een zogenoemde APK-keuring voor EU-landen te komen waarmee de staat van de democratie, rechtsstaat en fundamentele rechten in ieder EU-land wordt gemeten.