"Een richtlijn die valse concurrentie tussen havens zou tegengaan, dat was ons beloofd. We kregen een richtlijn die concurrentie binnen de havens aanmoedigt, milieu-, sociale- en veiligheidseisen niet hardmaakt en concurrentievervalsing niet uitsluit", aldus Groenlinks-europarlementariër Theo Bouwman. Ook de meerderheid van het Europees Parlement bleek teleurgesteld over het halfbakken compromis en stemde tegen.

bijdrage Bouwman aan debatDe Groenen/EVA-fractie, waar GroenLinks deel van uitmaakt, heeft er hard aan gewerkt om het een meerderheid tegen het slappe compromis over liberalisering van havendiensten te krijgen. Met succes. Donderdag 20 november verwierp het Europees Parlement het voorstel. Bouwman: "Dit voorstel zou tot een onaanvaardbaar hoge hypotheek op de sociale vrede in de Europese havens leiden. De duidelijke en heldere besluiten die we in een eerder lezing van deze wetgeving hadden genomen, waren verwaterd door de inbreng van de Europese transportministers."

Milieu-, sociale- en veiligheidseisen
In het voorstel waar het europarlement over stemde mochten de lidstaten zelf kiezen of ze vergunningen voor diensten in de havens, met milieu-, sociale- en veiligheidseisen, verplicht stellen. De meerderheid van de europarlementariërs vindt eenduidige Europese regels over arbeidsvoorwaarden, veiligheid en milieu echter noodzakelijk als basis voor eerlijke concurrentie. Bouwman. "Het voorstel liet de invulling open aan de lidstaten. Dat speelt concurrentievervalsing in de hand. De reders kunnen van de havenbedrijven gunstige voorwaarden en tarieven eisen, op straffe van vertrek naar een andere haven. Deze druk op de kosten betekent druk op arbeidsvoorwaarden, veiligheids- en milieuvoorschriften."

Staatssteun
Ook bleef in het voorstel onduidelijk in hoeverre staatssteun voor de bouw van bijvoorbeeld nieuwe terminals of havensluizen toestond. Het Europees Parlement pleit voor een grondig onderzoek naar de financiering van havens en aanpak van ongeoorloofde steun. "Staatssteun is concurrentievervalsend, leidt tot overbodige havencapaciteit en het gaat ten koste van natuur, milieu en leefbaarheid", aldus Bouwman, "een triest voorbeeld zijn de nieuwe terminals in Amsterdam-Westpoort die geen werk hebben."

Europees Parlement tegen
Tenslotte was ook de ´zelfafhandeling´, het laden en lossen van schepen uitgevoerd door eigen personeel, uiterst gebrekkig geformuleerd in het voorstel. Bouwman. "Alles bij elkaar een dusdanig zwak en onhelder compromis, dat de meerderheid van het Europees Parlement besloot het te verwerpen."

Europees Parlement en Raad van Ministers delen de wetgevende macht in de EU op dit terrein. Door de verwerping van het laatste compromisvoorstel door het Europees Parlement is nieuwe wetgeving van de baan.

Bijdrage Theo Bouwman (GroenLinks) op 18 november 2003 in het Europees Parlement bij het debat over de toegang tot de markt van havendiensten

Voorzitter, dank aan de rapporteur, de Commissaris en anderen voor het werk dat verricht is, maar het heeft niet de conclusie opgeleverd die wij daaraan hadden willen verbinden. Het Groenboek inzake de havens was duidelijk, want daarin werd erop aangedrongen de concurrentie tussen havens aan te pakken, met name oneerlijke concurrentie en de gevolgen van die oneerlijke concurrentie voor het milieu bij de bouw van nieuwe terminals.

Uiteindelijk kregen wij een richtlijn over de concurrentie in havens en de opening van markten voor nieuwe dienstverleners. Bekijken we nu het resultaat van de bemiddeling, dan moeten we zeggen dat de balans niet positief doorslaat. De verplichte vergunningen waarom voor nieuwe dienstverleners gevraagd werd met betrekking tot sociale, milieu- en andere eisen, zoals de veiligheid, zitten er niet in. Een definitie van zelfafhandeling ontbreekt, want er wordt verwezen naar de eigen bemanning en daar kan je nog alle kanten mee uit in de huidige arbeidsverhoudingen in de meeste havens. Over loodsen is het nodige gezegd. Ook de transparantie, zo bewierookt door de heer Jarzembowski, is wat ons betreft een stap voorwaarts, maar komt niet tegemoet aan datgene waarom wij voorheen vroegen.

Alles bij elkaar onacceptabel, zeker met de ILO-verdragen in het achterhoofd met betrekking tot bescheiden werk- en arbeidsomstandigheden, en veiligheid. Er is een grote kans dat deze havens ports of convenience worden. Alle standpunten overwegend, wijzen wij als Groenen dit compromis van de hand, als zijnde geen goede balans. Liberaliseren is niet overal een oplossing voor en, zoals mevrouw de Palacio suggereerde, het verwerpen van het voorstel levert totaal geen problemen op voor anderen.