Deze week kwam in Istanbul de parlementaire commissie EU-Turkije, een overlegorgaan met Turkse en Europese parlementariërs, voor de 50e keer bijeen. "Als de Turkse regering de hervormingskoers doorzet, lijkt het mij goed mogelijk dat Turkije in 2005 met onderhandelingen over EU-lidmaatschap kan beginnen" aldus Joost Lagendijk, voorzitter van de Europese delegatie.

Lagendijk zei dat tijdens een persconferentie na afloop van de tweedaagse bijeenkomst. De europarlementariërs hadden lof voor de stappen die de regering van premier Erdogan tot nog toe heeft genomen om te voldoen aan de politieke criteria voor EU-lidmaatschap.

Verbeteringen
Zo is er, in ieder geval op papier, een verbetering gekomen in de positie en de rechten van minderheden, met name de Koerden. Ook zijn maatregelen genomen om de bestaande belemmeringen van de vrijheid van meningsuiting weg te nemen. “Dit neemt niet weg dat Turkije op verschillende beduidende punten nog vooruitgang moet boeken, maar de regering is op de goede weg”, aldus Lagendijk.

Rol van het leger
Belangrijkste agenda-item van de bijeenkomst in Istanbul was de rol van het leger in het staatsapparaat. Het leger werpt zich in Turkije sinds jaar en dag op als beschermer van de waarden van de Republiek. Dat zorgt nogal eens voor conflicten met democratisch gekozen regeringen – en tot staatsgrepen als een regering te ver van de door Atatürk gewezen weg dreigde af te dwalen. Lagendijk: “Nog altijd heeft het leger het laatste woord in alle belangrijke beslissingen die door de regering genomen worden, en hebben generaals zitting in belangrijke adviesorganen, zoals die voor het onderwijs of voor de media. Dat is uit democratisch oogpunt onaanvaardbaar en moet dus veranderen.”

Hervorming
De zittende regering in Turkije lijkt nu echter langzaam maar zeker te willen sleutelen aan deze inmenging van het leger in civiele aangelegenheden. Een zevende hervormingspakket - dat de regering één dezer dagen aan het parlement voorlegt - bevat voorstellen die in de goede richting wijzen. Lagendijk: "Door constructieve steun te geven aan de hervormingsgezinden die nu aan de macht zijn, grijpen we een unieke kans om de weegschaal in Turkije voorgoed te doen doorslaan naar een moderne rechtsstaat. Uitzicht op een EU-lidmaatschap op termijn is daarbij een belangrijk middel."