Op 16 december zal GroenLinks-er Joost Lagendijk met een groot aantal collega's uit het Europees Parlement aanwezig zijn bij de eerste zitting van het proces tegen de Turkse schrijver Orhan Pamuk in Istanbul. De auteur wordt vervolgd voor belediging van de Turkse identiteit, "een absurde aanklacht en een onacceptabele schending van de vrijheid van meningsuiting," vindt Lagendijk.
"Het is wrede ironie dat het aanwakkeren van nationalistische anti-Turkse gevoelens in Europa een extreem harde nationalistische reactie in Turkije heeft veroorzaakt." Zo omschreef Pamuk onlangs treffend het klimaat dat leidde tot het voorval waarvan hij deze herfst het slachtoffer werd. Immers, Turkije was nog nooit zo dicht bij lidmaatschap van de Europese Unie geweest, toen de aanklacht wegens belediging van de Turkse identiteit bij Pamuk op de mat viel. De regering Erdogan had de afgelopen jaren met een indrukwekkende reeks hervormingen de aanzet gegeven tot ingrijpende democratisering van de Turkse staat en samenleving.
Conservatieve krachten in Turkije wantrouwen de nieuwe koers. De oude garde, vooral te vinden bij het leger en in het justitieapparaat, zien de 'toegevingen' aan de druk van de Europese Unie als verraad aan de Turkse zaak. De negatieve reacties vanuit conservatieve hoek in de Europese Unie op het begin van de toetredingsonderhandelingen versterkten het beeld dat de EU weliswaar voortdurend zware eisen stelt, zelf echter niet van plan is om Turkije ooit daadwerkelijk toe te laten tot de club.
Pamuk wordt vervolgd omdat hij in een interview met een Zwitserse krant zei: "dertigduizend Koerden en een miljoen Armeniërs zijn vermoord in deze contreien maar behalve ik durft niemand erover te praten." De beslissing tot vervolging kwam van de openbaar aanklager in Istanbul. De regering Erdogan zit er duidelijk erg mee in haar maag, wat mag blijken uit de ongebruikelijke reactie van de Minister van Buitenlandse Zaken Gül, die liet weten er niet aan te twijfelen dat Pamuk deze zaak zal winnen, omdat mensen in Turkije het recht hebben hun mening te uiten.
Lagendijk: "Dit incident laat zien dat er artikelen staan in de Turkse strafwet die tot onacceptabele aanklachten kunnen leiden. Ik vind dan ook dat we de druk moeten opvoeren op de regering om deze wet ingrijpend te wijzigen. Het laat echter ook zien dat de strijd tussen conservatieven en hervormers in Turkije nog niet gestreden is. De hervormers hebben onze steun meer dan ooit nodig."