De Amsterdamse gemeenteraad buigt zich dezer dagen over de toekomst van het GVB. Amsterdam zit in een lastig parket. De Amsterdamse burgers spraken zich in 2002 in een referendum uit tegen verzelfstandiging van het GVB.
Minister Peijs van Verkeer wil al het stadsvervoer niettemin op de markt gooien. Zij negeert de referendumuitslag en sust de bedenkingen in de Tweede Kamer door de grote steden twee jaar uitstel te geven. Pas in 2009 moet het GVB via openbare aanbesteding toegankelijk worden voor commerciële bedrijven.
Dat uitstel geeft tegenstanders van marktwerking een nieuwe kans. Want de huidige vormen van aanbesteding in het (regionaal) openbaar vervoer zijn nog niet geëvalueerd. Het is de vraag of aanbesteding inderdaad resulteert in meer reizigerskilometers, betere dienstverlening, lagere kosten en meer veiligheid. De voordelen van marktwerking blijken vaak een illusie. De in wetten en contracten vastgelegde waarborgen voor consumenten zijn niet bestand tegen het opportunistische gedrag van op winst gerichte ondernemers. Als de voordelen van marktwerking in het regionaal openbaar vervoer uitblijven, dan is dat een sterk argument tegen marktwerking in het stadsvervoer.
Brussel moet Den Haag dan wel de vrijheid laten om terug te komen van het marktfundamentalisme. Volgens de huidige Europese regels mag het stadsvervoer in overheidshanden blijven. Plannen voor verplichte marktwerking werden in 2001 verworpen door het Europees Parlement. Maar de Europese Commissie werkt aan nieuwe voorstellen. Waarschijnlijk zijn de europarlementariërs binnenkort weer aan zet om te voorkomen dat Brussel marktwerking in het stadsvervoer afdwingt. Daarom mag het Europarlement bij de Europese verkiezingen geen rechtse meerderheid krijgen. Wie wil dat de Europese volksvertegenwoordiging opkomt voor de zeggenschap van steden over hun openbaar vervoer, moet zijn of haar stem goed gebruiken op 10 juni. Laat Europa niet rechts liggen.
Joost Lagendijk en Wijnand Duyvendak zijn europarlementariër resp. Tweede-Kamerlid voor GroenLinks.