Als er één project is waar het parlement het enquêtemiddel nu moet inzetten, is het wel bij de Betuwelijn. De conclusies van de Algemene Rekenkamer over de nieuwe kostenoverschrijdingen bij Betuwelijn en HSL-zuid bevestigen dit. De Kamer moet nu zelf grondig onderzoeken wie verantwoordelijk is voor het complete falen van de Betuwelijn en het financieel wanbeheer bij de HSL-zuid.

Wijnand Duyvendak: "Alleen een parlementaire enquête – waar getuigen onder ede kunnen worden gehoord - kan de onderste steen boven krijgen"

De Rekenkamer concludeert dat de nieuwste kostenoverschrijdingen bij deze megaprojecten voorkómen hadden kunnen worden als het ministerie haar zaakjes op orde had. "Het projectbeheer is tekortgeschoten" aldus de Rekenkamer. Bovendien is de Kamer keer op keer onvolledig en te laat geïnformeerd over de oplopende financiële risico's. De tegenvallers kunnen, zo stellen de rekenmeesters, nog oplopen tot ver boven de nu reeds ingeboekte één miljard euro. Betuwelijn en HSL slokken belastinggeld op dat broodnodig is voor het onderhoud van het spoornet en verbetering van het openbaar vervoer.

Dit politieke en financiële falen is de wrange kroon op het werk van de achtereenvolgende ministers. De nieuwe feiten komen bovenop eerder bekend geworden onjuiste vervoersprognoses, foutieve informatie over de vermeende milieuvoordelen en een explosie van de aanlegkosten bij de Betuwelijn. De voordelen van de lijn zijn systematisch veel te gunstig ingeschat, alternatieven hebben nooit een serieuze kans gekregen.

Er is straks een kleine 5 miljard euro gestopt zijn in een onnodige, onrendabele en ongewenste goederenlijn. De cruciale vraag die nu voor ligt is hoe het zover kon komen en wie hiervoor politiek verantwoordelijk is. "Er moet nu duidelijk worden of de Kamer bewust en structureel misleid is", aldus Wijnand Duyvendak. Daarvoor is een parlementaire enquête het geëigende middel. Tot het instellen van deze enquête zou de kamer nog voor het reces moeten besluiten.

Ook de rol van de achtereenvolgende regeringspartijen zou onderwerp van onderzoek dienen te zijn: heeft de Kamer zijn controlerende taak wel altijd voldoende vervuld? Een parlementair onderzoek (aleen gericht op de toekomst) voldoet naar de mening van GroenLinks niet om de onderste steen boven te krijgen. Dat grote fracties, met de meeste boter op hun hoofd, hier voor zijn spreekt dan ook boekdelen.

Wijnand Duyvendak

Den Haag,

18 juni 2003