Het stakingsrecht, een verbod op dwangarbeid en vakbondsvrijheid klinken als reeds lang bevochten Europese basisrechten. "Dat kinderarbeid verboden moet zijn, klinkt de Europeaan als vanzelfsprekend in de oren. Het is dan ook bizar dat dit nog steeds niet in het Europese Grondhandvest staat", aldus GroenLinks-europarlementariër Theo Bouwman. Het Europees Parlement stemde donderdag 4 juli vóór integratie van deze basisrechten in het Europees sociaal beleid.
Veel fundamentele arbeidsrechten zijn geregeld in diverse verdragen van de internationale arbeidsorganisatie IAO. Echter niet alle lidstaten van de Europese Unie hebben al deze IAO-verdragen ondertekend. Zo heeft Italië een essentieel kinderarbeidverdrag nog steeds niet ondertekend.
Opname basisrechten
Het Europees Parlement sprak zich 4 juli uit voor structurele opname van een aantal basisrechten van werknemers in het Europese sociaal beleid. Deze rechten betreffen vrijheid van vereniging en vakbonden, het verbieden van verplichte arbeid, het afschaffing van kinderarbeid en de bestrijding van arbeidsdiscriminatie. Bouwman wil nog een stap verder gaan en deze arbeidsrechten opnemen in de nieuw te schrijven Europese grondwet, die rond 2004 moet komen. "Bij opname van minimale arbeidsrechten in de nieuwe grondwet, waar de Conventie de voorbereidende werkzaamheden voor verricht, verbinden alle lidstaten, en vanaf 2004 ook de nieuwe lidstaten, zich aan deze fundamentele arbeidsrechten.
Ook buiten EU-grenzen
Het respecteren van fundamentele arbeidsnormen komt overeen met de uitgangspunten van maatschappelijk verantwoord ondernemen. Bouwman vindt dat Europese bedrijven die ook buiten Europa actief zijn, zich ook daar aan deze normen moeten houden. Bouwman: "Gezien de globalisering opereren steeds meer Europese bedrijven steeds meer buiten de EU. De arbeidsrechten moeten dan ook niet alleen binnen de EU nageleefd worden, maar ook daarbuiten worden verdedigd en gepromoot."
Als kinderarbeid in een land buiten de EU niet verboden is, zoals bijvoorbeeld in India, dan kan een Europees bedrijf straffeloos kinderen in haar productie inzetten. Het is dus afhankelijk van de goede wil van een bedrijf of zij de arbeidsrechten buiten de EU respecteert of niet. Bouwman: "Op den duur moeten de arbeidsgrondrechten ook een wettelijke basis krijgen voor activiteiten buiten de EU."
Valse concurrentie
Voor veel Europeanen is duidelijk dat zaken als kinderarbeid moreel verwerpelijk en zeer onwenselijk zijn. Bouwman wijst nog op een ander punt: "Kinderarbeid, verkapte dwangarbeid, zoals in de scheepvaart op zee soms gebeurt waarbij mensen tot 16 uur per dagen moeten werken, zorgen voor oneerlijke concurrentie en verstoring van de Europese markt. Dit is een extra argument om minimale arbeidsrechten een wettelijke basis te geven en deze rechten ook buiten de EU-grenzen te garanderen."