rechtsstaat

In het rapport van de Commissie worden vier onderdelen van de rechtsstaat in de EU-landen beoordeeld: de staat van de rechtspraak, corruptie, mediavrijheid en verkiezingen. Bij een aantal landen waar al grote problemen bekend zijn, zoals Hongarije en Polen, wordt bevestigd dat er alle redenen zijn snel actie te ondernemen. Maar ook landen als Bulgarije, Roemenië, Kroatië en Slowakije krijgen kritiek.

Strik: “Het is schrikbarend om te zien dat steeds meer EU-landen Hongarije en Polen achterna gaan. Ik ben daarom erg teleurgesteld dat de Europese Commissie niet direct actie onderneemt. Dit moet een wake up call zijn voor de Europese Commissie en regeringsleiders: de EU kan echt niet langer achterover leunen als het aankomt op het beschermen van de waarden waarop de Europese Unie is gebouwd.”

EU-subsidies

Op dit moment onderhandelen EU-landen en het Europees Parlement over de mogelijkheid EU-fondsen te bevriezen wanneer een regering de rechtsstaat ondermijnt. Hoewel een grote meerderheid van het Europees Parlement geen nieuwe EU-begroting wil zonder deze harde voorwaarde, gingen EU-landen vandaag akkoord met een afgezwakt voorstel om fondsen alleen stop te zetten als er sprake is van corruptie. De kwaliteit van de rechtsstaat is als criterium verdwenen en de procedure is verzwaard waardoor ingrijpen praktisch onmogelijk wordt in dit compromisvoorstel.

Strik: “Dit is een een beslissend moment om de geldkraan voor autocraten dicht te draaien. Om de rechtsstaatcrisis te stoppen, moeten we de kans die het herstelfonds biedt, met beide handen aangrijpen. Premier Rutte moet nu samen met een coalitie van landen de rechtsstaat topprioriteit geven in de onderhandelingen over de Europese begroting en het herstelfonds. De EU mag zich niet laten chanteren door regeringsleiders die lak hebben aan de rechtsstaat.”

Europees herstelfonds

Naast het voorstel om EU-subsidies achteraf te bevriezen als landen hun rechtsstaat niet op orde brengen, heeft GroenLinks voorstellen ingediend om landen te verplichten rechtsstaatschendingen te corrigeren als ze aanspraak willen maken op het nieuwe Europese herstelfonds. Het Europees Parlement onderhandelt de komende weken over de regels voor dit herstelfonds.