Turkije heeft de afgelopen maanden een indrukwekkend aantal wetswijzigingen doorgevoerd om aan de voorwaarden voor EU-toetreding te voldoen. Het komende jaar is de cruciale vraag of Turkije erin slaagt geloofwaardige vooruitgang te boeken bij de uitvoering van deze hervormingen in de praktijk, aldus Joost Lagendijk, voorzitter van de Turkije-delegatie van het Europees Parlement.
Gemengd oordeel
Het voortgangsrapport van de Europese Commissie, dat op woensdag 5 november is gepresenteerd, is zoals vanouds positief en kritisch tegelijk. Naast een lange rij van hervormingen, zoals de beperking van de bevoegdheden van de Nationale Veiligheidsraad en meer rechten voor de Koerden, gaat het rapport in op de veelal weerbarstige praktijk.
Turkije teleurgesteld
Ankara toonde zich verbaasd over de kritiek op de implementatie. Volgens Lagendijk is dat vooral een teken van de heersende strijd tussen de hervormingsgezinde politieke elite en conservatieve krachten in leger, politie en justitie. Laatste vinden dat de regering slaafs is ten opzichte van Brussel en tornt aan de grondvesten van de Turkse staat.
Duidelijkheid
De communicatie vanuit de Europese Commissie en het Europees Parlement is de afgelopen maanden helder geweest. Wij begrijpen dat Turkije grote veranderingen in gang heeft gezet in het politieke systeem. Om aan de politieke criteria voor toetreding te voldoen is echter geloofwaardige vooruitgang nodig in de strijd tegen mishandeling, in de rol van het leger, in het waarborgen van de vrijheid van meningsuiting en in de positie van de Koerden, aldus Lagendijk.
Principiële weerstand
Ondanks de vorderingen die Turkije heeft gemaakt, bestaat ook in het Europees Parlement nog steeds weerstand tegen een toekomstig lidmaatschap van Turkije. Zo wil de christen-democratische fractie, waar het CDA deel van uitmaakt, liever een speciale relatie met het land, maar geen volwaardig lidmaatschap. De Nederlandse Liberalen van de VVD zien Turkije het liefst zelf afhaken. Lagendijk: Problemen die het land ongetwijfeld heeft worden telkens aangehaald om te benadrukken dat het land haast uitzichtloos verwijderd is van Europa. Maar ook wij hebben belang bij een democratisch Turkije binnen de EU.
Cyprus
Als Turkije haar invloed op het Turkse gedeelte van Cyprus niet geldend maakt en een hereniging van het gedeelde eiland faciliteert, zal dat ook gevolgen hebben voor de Europese aspiraties van Turkije zelf. Voorzitter van de Turkije-delegatie Lagendijk: Ik heb al vorig jaar gepleit voor een actieve rol in de oplossing van dit conflict omdat dit duidelijk zou maken dat Ankara het menens is met haar pro-Europese aanpak. De uitbreiding is de hefboom voor de hereniging van Cyprus. Alle betrokken partijen moeten deze kans benutten.