Spam is ongewenste en ongevraagde mail en vervuilt in toenemende mate iedere postbus op het internet. Voornemens tot zelfregulering van de branche hebben tot niets geleid. "Vooraf toestemming, de 'opt-in' methode, is dan ook het beste," concludeert GroenLinks Europarlementariër Kathalijne Buitenweg.

De enorme groei van het internet heeft de laatste jaren geleid tot een even enorme groei aan ongewenste e-mail. Vorig jaar oktober riep minister Jorritsma nog dat deze ´commerciële reclame een stuwende rol speelt bij de ontwikkeling van het internet´ en dat de reclamejongens en -meisjes daarin vooral niet gehinderd mochten worden. Ze ging daarbij geheel voorbij aan het feit dat we hier te maken hebben met iets als ongewenst drukwerk waar we ook nog eens zelf voor moeten betalen.

De roep om overheidsingrijpen klinkt steeds luider. Gelet op het grensoverschrijdende karakter van het internet is het niet meer dan logisch dat dit op Europees niveau geregeld gaat worden. De Europese Commissie heeft hiervoor voorstellen gedaan aan de regeringen van de lidstaten en het Europees Parlement.

De Commissie, onder verantwoordelijkheid van Frits Bolkestein stelt voor de ongewenste e-mail via een zogenoemd opt-in systeem te lijf te gaan. De zender van commerciële e-mail dient eerst de toestemming van de ontvanger te krijgen voordat hij de commerciële boodschappen gaat sturen.

Een andere mogelijkheid, die momenteel al in de VS wettelijk verplicht is, is een opt-out systeem, waarbij de zender naar believen commerciële boodschappen mag versturende ontvanger moet dan melden als hij deze boodschappen niet meer wenst te ontvangen. Een systeem dat niet of nauwelijks werkt zoals vele internet gebruikers dagelijks merken.

De regeringen en het Europees Parlement proberen nu eerst onderling overeenstemming te vinden over het Commissie voorstel en de methode die gebruikt moet worden om ongewenste e-mail tegen te gaan. In het Europees Parlement wordt deze week de eerste lezing over de ontwerprichtlijn afgerond en in het verslag Cappato, dat de besluitvorming van het EP in de Vaste Commissie vrijheden en rechten van de burger, justitie en binnenlandse zaken voorbereidde wordt het aan de lidstaten overgelaten om zelf te kiezen welk systeem ze kiezen.

GroenLinks vindt dat geen oplossing. Het gaat hier bij uitstek om een grensoverschrijdend fenomeen dat alleen op internationaal niveau gecontroleerd kan worden en het meest effectieve systeem is een opt-in systeem. Talloze consumentenorganisaties, internetgebruikers en een aantal organisaties vanuit het bedrijfsleven hebben duidelijk gemaakt dat ook zij voor een opt-in systeem zijn. Dit is te lezen op bijvoorbeeld: www.euro.cauce.org/en/optinvsoptout.html. Tegenstanders, zoals de rapporteur Cappato voeren aan dat het opt-in systeem het recht op vrijheid van meningsuiting zou schenden. Kathalijne Buitenweg gaat daar in haar bijdrage uitgebreid op in.

Integrale tekst van Kathalijne Buitenweg tijdens het debat over spam bestrijding in het Europees Parlement op woensdag 5 september 2001

Buitenweg: "De heer Cappato heeft het over het recht op vrijheid van meningsuiting. Ook voor de Groene/EVA fractie is dit een belangrijk mensenrecht. Volgens dit recht mag een bedrijf, om maar een voorbeeld te noemen, een internet site maken om zijn mening kenbaar te maken of zijn waar tentoon te stellen. Dat is wat anders dan dat een bedrijf mensen mag verplichten deze site te lezen. U heeft geen recht gehoord te worden.

Ik ontvang regelmatig ongewenste reclame op mijn e-mail. Ik heb me ook al vaak door Engelstalige formulieren moeten worstelen om helemaal aan het eind te kunnen invullen dat ik van de mailinglijst af wil. Toch lukt dit regelmatig niet. Een opt-out regeling is slecht voor de consument. Deze is afhankelijk van de goodwill van het bedrijf om hem of haar daadwerkelijk uit te schrijven. Het uitschrijven zelf kost veel tijd, en de kosten zijn voor de consument.

Lijsten met gegevens worden tussen bedrijven verhandeld, en een volgend bedrijf stuur me waarschijnlijk weer vrolijk nieuwe post. Als er slechts een beperkt aantal mogelijke afzenders was, konden we de opt-out regeling overwegen. Maar er zijn duizenden, miljoenen afzenders mogelijk. Dat kunt u de burger toch niet aandoen?

Vaak wordt gesteld dat goede bedrijven alleen gerícht mailen. Maar ten eerste houden de voorstanders dan al rekening met een substantieel aantal slechte bedrijven die er een zootje van maken. En ten tweede kan het wel marketing-technisch goed gericht zijn als ik informatie over babykleertjes ontvang, maar ik wil geen rompertjes en luiers op eigen kosten downloaden. Goed gericht vanuit marketingoogpunt wil nog niet zeggen dat het welkom is en dat het beperkt is. Als de ongewenste reclame-uitingen op termijn een hoge vlucht nemen, voorzie ik dat veel mensen zich afkeren van het open internet en e-mail. Dan is de vrijheid van meningsuiting een stuk verder van huis."