De fractievoorzitters van GroenLinks, PvdA, SP en D66 hebben vandaag een brief gestuurd aan de fractievoorzitters van CDA, LPF en VVD. Hierin stellen zij voor om nieuwe bewindslieden direct na de regeringsverklaring uit te nodigen voor een hoorzitting met een Vaste Kamercommissie.

Dit voorstel werd reeds eerder gedaan tijdens de formatie van 1998 door Paul Rosenmöller.

De tekst van de brief.

Den Haag, zondag 2 juni 2002

Aan de fractievoorzitters van CDA, LPF en VVD

cc. de voorzitter van de Tweede Kamer

de fractievoorzitters van Christenunie, SGP en LN

Beste collega's,

De informateur, de heer Donner, heeft afgelopen maandag namens de fractie-voorzitters van CDA, LPF en VVD bekendgemaakt dat de informatieperiode zal worden afgesloten met een strategisch beleidsdocument. Over dit document zal in de Kamer vervolgens een debat plaatsvinden. Daarna zal waarschijnlijk een formateur de opdracht krijgen de onderhandelingen te leiden over de vorming van een nieuwe ploeg van ministers. Vervolgens ligt het in het voornemen dat het nieuwe kabinet zelf de uitwerking van het strategisch document ter hand neemt en een regerings-verklaring aan de Kamer voorlegt.

Deze nieuwe procedure is ook in onze ogen een stap vooruit in het proces van politieke vernieuwing en een concrete aanzet tot een meer open politieke cultuur rond de formatie. Tevens kan het een substantiële bijdrage leveren aan meer dualisme tussen Kamer en Kabinet. Deze werkwijze is overigens al tijdens de campagne door enkele lijsttrekkers bepleit.

Aan het begin van een nieuwe week in het formatieproces willen wij op één punt een aanvullend voorstel doen. Het betreft een suggestie die tijdens de formatie van '98 door de heer Rosenmöller naar voren is gebracht en door de nu gekozen werkwijze zelfs aan belang lijkt te winnen. Namelijk het voorstel om de nieuwe bewindslieden direct na de regeringsverklaring uit te nodigen voor een hoorzitting met een Vaste Kamercommissie.

Enigszins vergelijkbaar houdt het Europees Parlement hoorzittingen bijvoorbeeld daar waar het gaat om de nieuwe president en directieleden van de Europese Centrale Bank. Ons staan hoorzittingen voor ogen waarin de nieuwe bewindspersoon bevraagd kan worden als het gaat om hun beleidsvoornemens.

Wij zijn ons bewust van het feit dat de grondwet iedere vorm van medebeslissings-recht voor de Tweede Kamer over de benoeming van kabinetsleden uitsluit. Ons voorstel moet dan ook niet gezien worden als een poging om een rol te spelen in de selectie en benoeming van kandidaat-ministers. De Kroon benoemt en uitsluitend de minister-president is daarvoor staatsrechtelijk verantwoordelijk. Wel lijkt het ons goed dat de Kamer een open algemene gedachtenwisseling heeft met de bewindslieden vóórdat er over allerlei specifieke onderwerpen gesproken gaat worden.

Het ligt in de rede dat, in aansluiting op de regeringsverklaring, de hoorzittingen zich op twee punten concentreren:

a) Vragen vanuit de Kamer over de richting waarin de minister op zijn of haar beleidsterrein het strategisch document en de regeringsverklaring denkt te kunnen uitwerken;

b) Vragen vanuit de Kamer over hoe de minister denkt over de relatie tussen kabinet en kamer, de regels over de ministeriële verantwoordelijkheid en de bevordering van het dualisme.

Naar ons idee past dit voorstel goed in de geest van de door u gekozen werkwijze. Overigens zijn er onlangs in Amsterdam goede ervaringen opgedaan met het houden van hoorzittingen in de gemeenteraad met de nieuwe wethouders aldaar.

Uiteraard is het aan de Kamer zelf om te bepalen of zij bewindslieden voor dergelijke hoorzittingen wil uitnodigen. Maar omdat u al een eerste stap gezet heeft in een nieuwe werkwijze en tezamen over een zeer ruime meerderheid in de Kamer beschikt leek het ons verstandig om u nu al dit voorstel te doen en te vragen u steun daaraan te geven.

Bij voorbaat dank en wij wensen u veel wijsheid toe bij de kabinetsformatie,

Paul Rosenmöller

Jeltje van Nieuwenhoven

Jan Marijnissen

Thom de Graaf