De komende vier jaar wil GroenLinks de overgang maken van een schulden- naar een gezonde economie, van een schrale verzorgingsstaat naar een participatiesamenleving. GroenLinks hervormt daartoe de AOW, de woning- en de arbeidsmarkt. De lasten worden eerlijker verdeeld en er wordt fors bezuinigd op overbodige overheidstaken en rechtse hobby’s.

- Standpunten GroenLinks
- Volledige Verkiezingsprogramma (.pdf)

De economische crisis stelt ons voor een grote uitdaging. De overheidsfinanciën moeten op orde worden gebracht, banen moeten worden behouden en er moeten nieuwe banen bij. Met het programma Echte keuzes voor de toekomst worden er twee doorbraken gerealiseerd:

1. Van schuldeneconomie naar gezonde economie
De kredietcrisis is veroorzaakt door banken. De kwetsbaarheid van de economie is vergroot doordat mensen en bedrijven steeds hogere schulden zijn gaan maken. Daar zijn ze toe gestimuleerd door een overheid die het maken van schulden fiscaal bevoordeelt. GroenLinks wil het aflossen – en niet het aangaan – van schulden stimuleren. De hypotheekrenteaftrek wordt geleidelijk beperkt. Dat geldt ook voor de fiscaal gunstige behandeling van vreemd vermogen voor het bedrijfsleven. We kunnen niet doorgaan met op de pof leven.

De economie moet worden vergroend en de milieuschuld moet worden afgebouwd. GroenLinks maakt werk maken van groene innovatie. Actieve burgers en creatieve ondernemers worden ondersteund met een gegarandeerde vergoeding voor duurzame energie, vervuilers gaan betalen. Er komen geen kolencentrales bij.

2. Van verzorgingsstaat naar participatiesamenleving
Niemand is onrendabel. Iedereen levert een bijdrage aan de samenleving. De huidige verzorgingsstaat is verouderd. GroenLinks wil af van te grote uitkeringsafhankelijkheid en wil dat iedereen naar vermogen meedoet: werk gaat boven inkomen. Regelingen die mensen stimuleren om thuis te blijven, zoals de aanrechtsubsidie, verdwijnen. Dat betekent, verhoging en inkorting van de ww en het afsluiten van participatiecontracten met iedereen die na een jaar nog werkloos is. GroenLinks biedt meer zekerheden aan flexwerkers en kleine zelfstandigen, en in plaats van torenhoge ontslagvergoedingen voor de meest bevoorrechten, een scholingsbudget voor alle werknemers.

GroenLinks regeert niet op de pof
Door de grootste economische crisis in tachtig jaar is de werkloosheid opgelopen naar 500.000 mensen en zijn de overheidfinanciën uit het lood geslagen. Dit jaar is het begrotingstekort  4,9% van het bruto binnenlands product (BBP). De komende jaren zal de economie enigszins aantrekken, waardoor het tekort zal uitkomen op 2,9% BBP. Het houdbaarheidstekort zal volgens het Centraal Planbureau 4,5% BBP bedragen, ofwel 29 miljard euro.

Niets doen is geen optie. We kunnen de schuld niet overdragen aan toekomstige generaties. GroenLinks stelt een programma voor dat het begrotingstekort in 2015 terugbrengt tot -1% BBP. Er wordt de komende vier jaar netto voor negen miljard euro bezuinigd. De lasten zullen met drie miljard euro toenemen. Groene belastingen staan centraal. Daarnaast worden vermogende mensen en bedrijven zwaarder belast. Voor laagbetaalde werknemers worden de lasten verlaagd. Het begrotingstekort wordt zo met 12 miljard euro verlaagd.

In de komende kabinetsperiode worden de besluiten genomen voor verdere structurele hervormingen ter hoogte van een bedrag van 17 miljard euro. GroenLinks schuift de financiële problemen niet door naar volgende generaties.

Hervormen, herverdelen en bezuinigen
Om de overgang te kunnen maken van een schulden- naar een gezonde economie, en van een schrale verzorgingsstaat naar een participatiesamenleving, wil GroenLinks hervormen, herverdelen en bezuinigen.

1. Hervormen
De schuldeneconomie wordt teruggedrongen door het geleidelijk afbouwen van de hypotheekrenteaftrek en het aanpakken van de belastingaftrek op schulden van het bedrijfsleven. Door het aanpakken van de hypotheekrenteaftrek en het scheefwonen op de huurmarkt, wordt het functioneren van de woningmarkt verbeterd.

De arbeidsparticipatie wordt gestimuleerd door koppeling van de AOW aan het arbeidsverleden. Mensen die vroeg zijn begonnen met werken, kunnen vóór de leeftijd van 65 jaar AOW ontvangen. Wie later begint, werkt tot de leeftijd van 67 jaar. Verder wordt de aanrechtsubsidie versneld afgeschaft. In de sociale zekerheid wordt de duur van uitkeringen beperkt en vervangen door een recht op participatie en een recht op scholing. Structurele hervormingen leveren de schatkist uiteindelijk ten minste 17 miljard euro op.

2. Herverdelen
In het belastingstelsel wordt het principe van ‘de vervuiler betaalt’ uitgangspunt door milieu- en energieheffingen. Tegenover het betalen voor vervuiling, krijgen bedrijven lagere lasten op arbeid. De inkomensverschillen worden niet groter, maar kleiner. De belastingen voor laagbetaalde werknemers worden verlaagd waardoor hun inkomens t.o.v. uitkeringen stijgen. De koopkracht voor minima, vooral gezinnen met kinderen wordt verbeterd. Regelingen voor kinderbijslag en de zorgkosten worden sterker inkomensafhankelijk.

3. Bezuinigen
GroenLinks bezuinigt 16 miljard euro. De nadruk ligt op het afslanken van de overheid. Het aantal departementen wordt naar acht teruggebracht. De waterschappen worden samengevoegd met de provincies. Dat worden er maximaal zeven. De Eerste Kamer wordt afgeschaft, de tweede Kamer teruggebracht tot 100 leden. Het aantal managers in de publieke sector, met name in de jeugdzorg en het onderwijs, wordt fors teruggedrongen. Geldverslindende projecten als de JSF worden stopgezet. De kilometerheffing wordt ingevoerd waardoor forse geldbedragen voor asfalt komen te vervallen. Van de 16 miljard bezuinigingen wordt 9 miljard rechtstreeks gebruikt om de overheidsschuld terug te dringen. 7 Miljard komt beschikbaar om gericht te investeren.

Investeren
GroenLinks investeert 7 miljard euro. Ten minste 2,5 miljard euro gaat naar onderwijs. Dat is topprioriteit. Extra geld komt er voor voorscholen en brede scholen, voor het VMBO en het MBO. Daarnaast zijn er extra middelen voor de zorg, het openbaar vervoer, natuur en participatie van de meest kwetsbaren in onze samenleving.