Volgens een klassieke politieke theorie functioneert de staat omdat mensen met elkaar een sociaal contract hebben afgesloten, waarin ze een overheid machtigen om het algemene belang te dienen, door beperkt individuele vrijheden te beperken.
Tegenwoordig zijn de rollen omgedraaid. Burgerlijke vrijheden, vastgelegd in de grondwet, komen onder druk te staan omdat de overheid steeds verder ingrijpt, zonder dat dit het algemeen belang dient. Niet alleen het strafrecht beleeft een ongekende aanscherping en uitbreiding ook het niet-strafbare gedrag probeert dit kabinet met overheidsinterventies te disciplineren.
De ge- & verbodsbepalingen vliegen ons om de oren. Je mag geen geweld verheerlijken, Burka’s dragen, huwen met neef of nicht, hangen op straat of daar een jointje blowen. Jij moet een doe-normaal-contract afsluiten en anders volgt straf, Nederlands spreken op straat, discriminatie op de arbeidsmarkt negeren en je laten drillen door militairen in een kazerne.
Door vooral culturele kwesties te politiseren verdwijnt de aanpak van de lastigste sociale kwestie – de 40% werkloosheid onder jonge allochtone werklozen in de 50 grote steden – achter de horizon. Dat toont de onwil om gelijke kansen te scheppen.
Het scheppen van voorwaarden voor emancipatie en ontplooiing van kansarmen wordt verruild voor disciplinering van ongewenst gedrag. Want nieuwe strafwetten zijn goedkoop. GroenLinks vindt het onverteerbaar dat investeren in meer banen, goede zorg en beter onderwijs wordt gezien als duurkoop.
Het lukt dit kabinet maar niet om zich te concentreren op haar kerntaken. Het bezondigt zich aan rechtstatelijk vandalisme, in plaats van met goed beleid te bouwen aan vertrouwen.
Tijd om als samenleving eens met dit kabinet een "Doe eens normaal – contract" af te sluiten. We denken aan een paar simpele leefregels.
• Doe gewoon je werk en kom op voor alle burgerlijke vrijheden.
• Beperk je als kabinet tot de aanpak van serieuze kwesties en laat je niet verleiden tot het oplaten van lachwekkende luchtballonnen.
• Stel je op als dienaar van het algemene belang, laat je niet emotioneel meeslepen in deelbelangen.
• Bedrijf geen symboolpolitiek om het gebrek aan een echte oplossing te maskeren.
• Spreek als kabinet met één mond en sta op waardige wijze boven de partijen.
• Stap als minister op als het beleid je niet zint of je je collega’s vervelend vindt en misbruik je positie niet voor je ijdele roem.
• Kortom, wees een kabinet voor alle Nederlanders.
Femke Halsema