GroenLinks concludeert naar aanleiding van het rapport van de commissie Bakker 'Vertrekpunt Den Haag' dat de Kamer haar controle bij uitzending van militairen moet verbeteren. Groenlinks bepleit de instelling van een Vaste Kamercommissie Uitzendingen, die met een eigen staf de taak krijgt om systematisch inhoud te geven aan de controletaak van het parlement.

Het rapport ‘Vertrekpunt Den Haag’ is degelijk en waardevol. Rode draad is de – minutieus in kaart gebrachte - opeenvolging van geconstateerde tekortkomingen in zowel de besluitvorming, de informatievoorziening als de controle over uitzendingen. Zowel het Kabinet als de Kamer zijn daarin naar onze mening ernstig tekort-geschoten. De aanbevelingen van de commissie zijn een eerste stap op weg naar verbetering.

Geconcludeerd kan worden dat het Nederlandse politieke bestel in de post-Koude Oorlog periode nog onvoldoende is ingesteld op een situatie waarin Nederlandse militairen vrijwel permanent aan één of meerdere vredesoperatie deelnemen. Gevolg is dat oneigenlijke motieven – bijvoorbeeld het afwenden van bezuinigingen – een te grote rol spelen bij de besluitvorming over een uitzending. Gevolg is ook dat de mate van afhankelijkheid van bondgenoten onduidelijk blijft en dat het opstellen van een risicoanalyse bemoeilijkt wordt. Gebrekkige informatievoorziening en controle leiden er toe dat er te weinig lessen uit het verleden worden getrokken. Betrokken departementen kunnen te veel hun gang gaan, er staat te weinig externe druk op de kwaliteit van hun werk. Hierin dient structureel verbetering te komen. Het gaat dan om verbetering van de kwaliteit in besluitvorming informatievoorziening en controle, niet om het onnodig opwerpen van belemmeringen voor toekomstige uitzendingen.

Het kabinet moet snel orde op zaken stellen. Het dient onderlinge rivaliteit tussen betrokken departementen hard aan te pakken, het dient haar besluitvorming transparant te maken en de informatievoorziening naar het parlement te optimaliseren. Het gebrek aan betrokkenheid van de hele ministerraad bij cruciale besluiten is schokkend en moet – met behulp van besluitvormingsprotocollen – voortaan uitgesloten worden.

De Kamer dient haar controle taak te verbeteren. Groenlinks bepleit de instelling van een Vaste Kamercommissie Uitzendingen, die met een eigen staf (analoog aan de commissie Rijksuitgaven) de taak krijgt om systematisch inhoud te geven aan de controletaak van het parlement, de toepassing van het toetsingskader en de uitvoering van de aanbevelingen van de Commissie Bakker door het kabinet. GroenLinks onderschrijft de noodzaak om het bestaande toetsingskader uit te breiden met de verplichting een ‘exit-strategie’ te ontwikkelen. Ook dient de rol van de Kamer met name tijdens de uitzending zelf versterkt te worden.

De commissie heeft zich zeer strikt aan haar opdracht gehouden en velt geen politieke oordelen. Dit is begrijpelijk als men de voorgeschiedenis in acht neemt. Zonder aan het werk van de commissie wat af te doen hechten wij er aan om ook vandaag uit te spreken dat er een parlementaire enquête naar de val van de enclave Srebrenica dient plaats te vinden.

Marijke Vos