Genetisch gemodificeerd voedsel. Is dat gezond? En wat zijn de gevolgen voor het milieu? De VS begonnen deze week een WTO-proces tegen Europa omdat de EU haar grenzen sinds 1998 - uit voorzorg - voor gen-producten gesloten houdt. GroenLinks-europarlementariër Alexander de Roo denkt dat de Amerikaanse aanpak een boemerangeffect zal hebben.

Amerikaanse soja
De Verenigde Staten zijn het verst in het ontwikkelen en produceren van genetische gemodificeerde producten. Zo is zo'n 75 procent van de Amerikaanse soja en 34 procent van de mais geproduceerd met 'gen-tec', genetische techniek. GroenLinks-europarlementariër Alexander de Roo: "De Amerikaanse soja-export naar de EU is inmiddels gehalveerd, want de Europeanen wil geen gen-voedsel eten. De economische factor is voor de Amerikanen de belangrijkste reden om naar de WTO te stappen."

WTO-procedure
Dinsdag 13 mei maakte de Amerikaanse handelsafgevaardigde Robert Zoelilick bekend dat de VS de zaak bij de handelsorganisatie WTO zullen voorleggen. Vervolgens heeft de WTO zestig dagen de tijd om de partijen nader tot elkaar te brengen. Als die er niet uitkomen wordt er een panel samengesteld die de zaak gaat behandelen. Die heeft 18 maanden de tijd om tot een uitspraak te komen.

Boemerang
De Amerikaanse eis tot intrekking van het moratorium werkt als een boemerang, denkt De Roo. In juli 2003 stemt het Europees Parlement hoogstwaarschijnlijk in met strikte etikettering van al ons voedsel. De voedselverwerkende industrie - van melk en brood tot boter en koek - moet op de verpakking aangeven of er gemodificeerde producten in zijn verwerkt. Zodat de consument weet wat hij eet. "Als de Amerikanen niet op hoge poten naar de WTO waren gegaan dan was, na invoering van strikte labeling, het moratorium weggeëbd. Nu ligt intrekking van moratorium politiek veel gevoeliger", aldus De Roo.

Etikettering
Zeventig procent van de Europeanen zegt geen gen-voedsel te willen. De Roo: "Klant is koning. Daarom hebben de 'Albert Heijns van Europa' samen met de milieubeweging en de consumentenbeweging een monsterverbond gesloten en pleiten zij vóór etikettering van gen-voedsel. In de magnum-ijsjes van Unilever bijvoorbeeld is gen-soja verwerkt. Dat is nu niet te zien, straks via het etiket wel."

Effectief middel
Voor- en tegenstanders van de etikettering verwachten dat de massale afkeer van de Europese consument van gen-producten effectiever is dan het huidige moratorium. De Roo: "Aangezien de consument het niet wil, zal de supermarkt van zijn leveranciers eisen dat er geen genetisch modificatie is toegepast. En dan is de cirkel rond. Het huidige politieke moratorium wordt straks omgezet in een praktisch moratorium."

Moratorium
In 1998 kondigde de Europese Unie een moratorium af, om eerst eens goed te kijken naar de gevolgen van genetische modificatie. De Groenen en de Europese milieubeweging blijven hameren op het gevaar van kruisbestuiving. Hoe behoud je het label 'gen-vrij' als stuifmeel van een GMO-veld over kan waaien naar een biologisch akkertje? De Roo: "Voor dit soort 'ongelukken' moeten allerlei afspraken komen en dat is niet eenvoudig. Sommige soorten stuifmeel 'springen' over honderden kilometers. Daar kan geen buffer tegenop, zeker niet in het dichtbevolkte Europa."