Europarlementariër Judith Sargentini presenteerde donderdag haar bevindingen over het onderzoek naar de staat van de Hongaarse democratie en rechtstaat. Zij wil dat de Europese ministers Hongarije dwingen terug te keren naar een gezonde democratie. Het is de eerste keer dat een Europarlementariër een dergelijk officieel advies geeft om een artikel 7-procedure op te starten.
“Uit diverse onderzoeken van onafhankelijke internationale organisaties blijkt dat de Hongaarse rechtsstaat in hoog tempo is verslechterd door het beleid van de Hongaarse regering”, stelt Sargentini. “De feiten liegen er niet om; ik kan niet anders concluderen dan dat ernstige schending van de Europese waarden, die we met z’n allen delen, systematisch aan de orde is.”
“We zien al jaren dat Viktor Orbán, de Hongaarse premier, alle normen en waarden van de Europese Unie terzijde schuift”, zegt Sargentini. “Als een land duidelijk de gedeelde waarden niet langer onderschrijft, moet worden ingegrepen voordat het verder afglijdt naar een autoritair regime.”
Heksenjacht
De Hongaarse regering voerde een ware heksenjacht op alles wat thuishoort in een gezond werkende democratie en rechtsstaat. Sargentini somt op: “Zo werd de persvrijheid drastisch ingeperkt. De onafhankelijkheid van de rechterlijke macht is niet langer gegarandeerd. Gerenommeerde NGO’s en een universiteit worden bedreigd in hun voortbestaan. EU subsidies worden misbruikt. De rechten van minderheden en vluchtelingen worden geschonden.”
De lijst aan gevaarlijke beleidsstappen in het rapport is lang, essentiële elementen van een gezonde democratie worden volgens Sargentini omgebogen. “Samengenomen is het een helder plaatje: Hongarije lapt onze gedeelde Europese waarden van vrijheid, gelijkheid, rechtstaat en respect voor fundamentele rechten aan zijn laars, en dit staan wij niet toe.”
Ingrijpen
Wanneer een land lid wordt van de EU, dan verbindt het zich aan gedeelde waarden. Als dat laatste niet langer zo blijkt te zijn, dan kan worden ingegrepen om de rechtsbescherming en het vertrouwen van Europese burgers in de democratie en de rechtsstaat niet te ondermijnen. Tegen Hongarije lopen meerdere inbreukprocedures van de Europese Commissie, maar Orbán trekt zich daar weinig van aan.
Sargetinini: “Terwijl de EU-landen wegkijken en de Commissie vastloopt in ellenlange dialogen die niet tot de nodige verandering leiden, gaat Orbán ondertussen verder met zijn beleid en retoriek die het gezond functioneren van de Hongaarse samenleving ernstig beschadigt.”
Sargentini wijst in dit kader ook op het afschrikwekkende effect dat veel van de voorstellen die Orbán wel doet, maar later weer terugtrekt of verzwakt. “Het boven de markt laten hangen van wetten die vrijheid van NGO’s zouden inperken of torenhoge boetes kunnen opleveren, is al dreigend genoeg voor velen om hun activiteiten te staken.”
Artikel 7
In mei vorig jaar besloot het Europees Parlement dat na jarenlange waarschuwingen de maat vol was en oordeelde dat een zogenaamde artikel 7-procedure op zijn plaats is. Het vroeg de commissie Burgerlijke Vrijheden om met een rapport te komen. Dat rapport presenteert Sargentini vandaag.
Sargentini’s bevindingen volgen een grondig onderzoek over de afgelopen maanden naar de situatie in Hongarije door onder meer een bezoek te brengen aan Boedapest, te praten met diverse experts van de Commissie van Venetië, de Lanzarote Commissie, de Raad van Europa, het Agentschap voor Fundamentele Rechten, de Hongaarse ambassadeur en academici, en het lezen van diverse rapporten en bevinding van internationale organisaties, waaronder de Verenigde Naties. Naast de commissie voor Burgerlijke Vrijheden bogen ook de commissies Cultuur, Begrotingscontrole, Constitutionele Zaken en Vrouwenrechten en gendergelijkheid over het onderzoek vanuit hun eigen expertise.
De volgende stap in het proces is de mogelijkheid voor Europarlementariërs om amendementen in te dienen op het werk van Sargentini. Een stemming over het finale advies zal eind juni in de Commissie Burgerlijke Vrijheden plaatsvinden. Daarna is er in september een plenaire stemming.
Het volledige rapport is beschikbaar op de website van het Europees Parlement.
