De Tweede Kamer debatteert dinsdag met premier Rutte en minister De Jager over het begrotingsakkoord 2013, dat werd gesloten door VVD, CDA, ChristenUnie, GroenLinks en D66 nadat het Catshuisoverleg tussen VVD, CDA en PVV was mislukt. Lees de bijdrage van fractieleider Jolande Sap.

In de aanloop naar een verkiezingscampagne is het verleidelijk om het eigen gelijk centraal te stellen. Om bevlogen te vertellen over de eigen idealen en hoe goed die zouden uitpakken voor Nederland.

Maar daar hebben mensen met een chronische ziekte of handicap, die hun persoonsgebonden budget of hun baan in de sociale werkplaats dreigden te verliezen, helemaal niets aan.

Daar hebben kinderen met ADHD of autisme, die hun passend onderwijs dreigden te verliezen, helemaal niets aan.

Ik ben blij dat met het begrotingsakkoord 2013 een einde komt aan het rechts rancuneuze beleid van “eigen schuld, dikke bult”. Al die mensen die zich zorgen maakten over hun basale zekerheden of hun leefomgeving, krijgen nieuw perspectief. Daar snakt Nederland al jaren naar.

In het begrotingsakkoord voor 2013 zitten maatregelen die iedereen gaat merken en dat kan ook niet anders in een crisis. Maar we hebben er wel voor gezorgd dat de vijftien pijnlijkste maatregelen van Rutte zijn verzacht of zelfs volledig teruggedraaid.

Vijftien bezuinigingen van de baan

Mensen met een beperking of chronische ziekte blijven baas over hun eigen zorg en werk doordat we de bezuinigingen op de pgb’s en de sociale werkplaatsen hebben gestopt.

Kinderen met ADHD of autisme houden op school de begeleiding die ze nodig hebben doordat we de bezuinigingen op het passend onderwijs hebben tegengehouden.

We beschermen de schoonheid van onze natuur en rijkdom van onze planten en dieren door de plannen van Bleker te stoppen.

Mensen met hardnekkige psychische problemen of een verslaving kunnen gebruik blijven maken van zorg doordat de eigen bijdrage voor de GGZ wordt teruggedraaid.

Thuiswonende, werkende jongeren hoeven niet meer bang te zijn dat de uitkering van hun ouders wordt gekort.

Mensen met een verstandelijke handicap houden de zorg die het hen mogelijk maakt om regie over hun eigen leven te voeren doordat de IQ-maatregel wordt geschrapt.

Herintreders kunnen via een MBO-opleiding blijven instromen in de zorg of het onderwijs, doordat de leeftijdsgrens in het MBO van de baan is.

En dan heb ik het nog niet eens gehad over de extra investeringen in openbaar vervoer, kwaliteit van het onderwijs en preventieve zorg.

Het terugdraaien van de hogere griffierechten en de hoge BTW op kunsten.

Het waarborgen van het budget voor ontwikkelingssamenwerking op 0,7%.

Vergroening van de economie

Eindelijk zetten we radicale stappen op weg naar vergroening van onze economie. Grote vervuilers gaan meer betalen doordat de energiebelasting op aardgas voor hen relatief het sterkst omhoog gaat. Zonnepanelen worden al vanaf juli a.s. goedkoper en er komt een belasting op kolencentrales, waardoor de omschakeling naar schone energie wordt versneld. Energiebesparing door gezinnen en bedrijven wordt gestimuleerd door investeringen in isolatie en omschakeling naar schone energie voor te financieren uit een op te richten duurzaamheidsfonds. Dit is niet alleen goed nieuws voor het klimaat en schept groene banen.

Investeringen in verduurzaming van de landbouw worden gestimuleerd en er komt een belasting op rode diesel zodat de ontwikkeling naar een milieu- en diervriendelijke agrarische sector wordt versneld. De fiscale voordelen voor leaseauto’s en het woon-werkverkeer gaan verdwijnen. Zo zetten we onomkeerbare stappen naar een duurzamere manier van wonen en werken.

Eerlijk delen in crisistijd

Het akkoord breekt radicaal met het beleid van het gedoogkabinet dat de prijs van de crisis vooral neerlegde bij de zwaksten in de samenleving. Want we draaien niet alleen de 15 pijnlijkste bezuinigingen van Rutte terug, maar richten de bezuinigingen die noodzakelijk zijn vanwege de crisis op een veel socialere manier in.

De nullijn voor ambtenaren is geen fijne maatregel. Maar in het akkoord zijn de uitkeringen en de zorg expliciet uitgezonderd en is voor het onderwijs compensatie geregeld door extra middelen voor kwaliteit. Bovendien: in crisistijd moet scherp gekozen worden. En als ik dan moet kiezen tussen behoud van werkgelegenheid of salarisverhoging, is de keus snel gemaakt. Ik doe een indringende oproep aan werkgevers en vakbonden in de marktsector om ook te kiezen voor werk boven inkomen en zo de pijn van deze crisis zo eerlijk mogelijk te verdelen.

GroenLinks heeft zich er sterk voor gemaakt dat mensen met de laagste inkomens maximaal worden gecompenseerd. We hebben niet alleen bedongen dat het miljard dat beschikbaar was voor lastenverlichting gericht naar de laagste inkomens gaat. We hebben ook een 0,5 miljard extra geregeld door volgend jaar een speciaal crisistarief voor de hoogste inkomens af te spreken. Dat crisistarief mag wat ons betreft blijven bestaan, dat zal duidelijk zijn. Ik ben blij dat het gelukt is om, ondanks een akkoord van 12 miljard, ervoor te zorgen dat ouderen met alleen AOW of een klein aanvullend pensioentje er volgend jaar juist op vooruitgaan. Ook werkenden op of rond het minimumloon worden volgend jaar gespaard en de achteruitgang voor uitkeringsgerechtigden blijft beperkt. Dat is een gigantisch verschil met het gedoogkabinet waar de mensen met de laagste inkomens juist fors moesten inleveren.

Tot slot

Dit akkoord is een unicum in de Nederlandse parlementaire geschiedenis. Na het meest rechtse kabinet aller tijden en een scherpe polarisatie in politiek en samenleving, grepen drie kleinere partijen de kans om Nederland nieuw perspectief te bieden. Het is goed dat al die mensen die het slachtoffer dreigden te worden van de bezuinigingen van het PVV-kabinet niet hoeven te wachten tot na de verkiezingen, maar nu al zekerheid krijgen. Na jarenlange stagnatie hebben we de crisis weten te benutten als een stap op weg naar een beter Nederland. Een eerste stap waar er wat mij betreft nog vele op zullen volgen. Want we zijn er nog lang niet. GroenLinks wil nog eerlijkere kansen en nog meer vergroenen. Dat is onze inzet na 12 sepetember.