Gemeenschappelijke veiligheidseisen voor kerncentrales stonden deze week op de Europese agenda. GroenLinks-europarlementariër Alexander de Roo: "Dit overbodige voorstel van de Spaanse eurocommissaris De Palacio toont haar tomeloze inzet voor de atoomindustrie." Bovendien presenteert ze kernenergie als oplossing voor het klimaatprobleem. "Maar Kyoto en kernenergie zijn als water en vuur."

De veiligheidseisen die eurocommissaris De Palacio (transport en energie) deze week aan het Europees Parlement ter stemming voorlegde, gaan niet verder dan de internationale verdragen waar de EU-lidstaten zich reeds aan moeten houden. Een overbodig voorstel dus. "Maar op die manier wist De Palacio kernenergie wel weer onder de aandacht te brengen en in een positief daglicht te stellen als oplossing voor de CO2-reductie doelstelling", aldus De Roo.

Kyoto-verdrag
Op de internationale klimaatconferentie in Kyoto (1997) spraken de rijke landen af de uitstoot van gassen die bijdragen aan het broeikaseffect, met CO2 als belangrijkste broeikasgas, te verminderen. Zo moet de Europese CO2-uistoot in 2010 8% lager zijn dan in het 'peiljaar' 1990. "De atoomindustrie, die op dat moment op sterven na dood was, leefde hierdoor helaas ook op en presenteert zich als 'schoon alternatief'" dat geen broeikasgassen veroorzaakt." In het uitgewerkte Kyoto-verdrag is vastgelegd dat kernenergie niet ingezet mag worden als 'schoon technologie project'(als wind- en zonnenenergie).

Wie betaalt de ontmanteling?
Het geld voor ontmanteling van kerncentrales moet in het voorstel van De Palacio komen uit ontmantelingsfondsen die de overheid financiert. Uit de zak van de belastingbetaler dus. De Roo is daar fel tegen. "Dat is een van de manieren waardoor de atoomlobby kan zeggen dat kernenergie goedkoop is. Die kosten komen echter op het bord van de overheid en dus de burger." In zijn bijdrage aan het debat in het Europees Parlement maandag 12 januari pleitte De Roo voor een radicale aanscherping van het voorstel van De Palacio "zodat zij resulteert in de invoering van de nieuwste en strengste veiligheidsnormen, ook voor bestaande kerncentrales, waarvan de naleving effectief kan worden afgedwongen."

Uitzondering
Een uitzondering op die ontmantelingskosten vormen de  kerncentrales van het 'Sovjet-type'. Zo staan er in drie van de tien landen die in 2004 tot de Europese Unie toetreden (Slowakije, Tsjechië en Litouwen) kerncentrales waarvan 19 reactoren niet aangepast kunnen worden aan de Europese veiligheidseisen. De Roo: "Sluiting was een van de voorwaarden voor toetreding. Een goede ontmanteling kunnen die landen niet zelf betalen. De Europese Unie moet hier niet alleen een einde maken aan kernenergie, maar de landen ook op weg helpen te investeren in duurzame energie-investeringen."

Euratom
De Groenen/EVA, waar GroenLinks in het Europees Parlement deel van uitmaakt, pleitten voor hervorming van Euratom (Europese atoomfederatie). Dat moet zich puur en alleen bezighouden met veiligheid en ontmanteling van bestaande en stilgelegde atoomcentrales en de opslag van atoomafval. De ontwerp-Grondwet van de EU stelt voor om het Euratom-verdrag los te koppelen van de rest van het EU-verdrag. De Roo: "De EU-lidstaten die nooit kernenergie hebben gehad, of ermee stoppen kunnen dan probleemloos uit Euratom stappen." Het gaat dan om de lidstaten : Denemarken, Ierland, Luxemburg, Portugal, Oostenrijk, Groot-Brittannië, Griekenland, België, Italië, Duitsland en Nederland.

Achtergrond info:
- Kernenergie en CO2
Wat is er waar van de bewering dat kernenergie een reëel wapen is in de strijd tegen klimaatverandering? Anders dan de atoomindustrie voorrekent, produceert de nucleaire procesketen wel degelijk aanzienlijke hoeveelheden CO2. Pas na 7 tot 10 jaar produceert een kerncentrale elektriciteit metminder CO2-emissies (per kWh) dan een gasgestookte centrale. De Roo: "Dat komt doordat bijvoorbeeld de bouw van een kerncentrale zo'n 10 jaar in beslag neemt. Voor een gascentrale is dat zo'n 3 jaar."

- Netto-energie opbrengst
De tijd die nodig is om de energie die gebruikt is voor bouw en opzet terug te verdienen (energieterugverdientijd) is voor kerncentrales erg lang: tien tot achttien jaar (afhankelijk van het uraangehalte van de ertsen). Opbouw en afbraak van een kerncentrale zijn een enorm kostbare klus. Als na 30 jaar de centrale ontmanteld moet worden, zijn naast de kernafval ook bijvoorbeeld de muren van de centrale dusdanig radioactief dat die een groot probleem afvalprobleem vormen. Bij een gas- of oliegestookte centrale is de energieterugverdientijd een jaar. Op grond van de voortschrijdende technische ontwikkelingen is het denkbaar dat de terugverdientijd van zonne-energie tot minder dan 1 jaar zal dalen.