Hoe gaan we op een eerlijke manier landen compenseren voor de schade die zij ondervinden van klimaatverandering terwijl ze historisch zo weinig hebben bijgedragen aan het probleem en zelfs eeuwenlang slachtoffer van koloniale uitbuiting zijn geweest? Hoe pakken we ons economische systeem aan dat helaas nog steeds draait om zowel uitbuiting van mensen als van de natuur? Klimaatverandering is een verdelingsvraagstuk. Hoe zorgen we dat de grootste vervuilers de zwaarste lasten dragen? Hoe gaan we op een eerlijke manier het resterende koolstofbudget verdelen dat we nog uit kunnen stoten?
Ghosh schreef een indrukwekkend boek over klimaatverandering, onze relatie met de natuur en de historische wortels van de huidige klimaatcrisis: ‘The Nutmeg’s Curse’. Een scherpe kritiek op onze westerse samenleving. Hij stelt namelijk dat hetzelfde soort denken ten grondslag ligt aan zowel de koloniale structuren, als de huidige klimaatcrisis. Eigenlijk bevinden we ons nog steeds in een zelfde systeem als toen volgens Ghosh. Dat systeem wordt gekenmerkt door een mechanische blik op de aarde, waarin we al haar bronnen exploiteren voor ons eigen financieel gewin. En kijk waar het ons heeft gebracht; een wereld waar mens en natuur nog steeds op grote schaal worden uitgebuit. Al eeuwen profiteert een kleine groep van de uitbuiting van mens en natuur, en dat moet stoppen.
Maar hoe ziet een klimaatrechtvaardige wereld er dan uit? Waar moeten we naartoe, en wat kunnen wij als politici doen om daar te komen? We moeten toe naar een eerlijke verdeling van schaarse natuurlijke hulpbronnen binnen samenlevingen, tussen landen, generaties, en tussen de mens en andere levende wezens. Voor Ghosh ligt daaraan ten grondslag de erkenning dat we verbonden zijn met elkaar. Dat we onderdeel zijn van de natuur, in plaats van heerser over de natuur. Vanuit die verbondenheid kunnen we rechtvaardige keuzes maken.
Dat betekent dat we als Nederland anders moeten nadenken over onze verantwoordelijkheid ten aanzien van landen die minder welvarend zijn. Rijke landen zijn verantwoordelijk voor het uitstoten van het meeste CO2, terwijl juist in de armste landen de gevolgen van klimaatverandering het grootst zijn. We moeten zorgen dat er een einde komt aan oneerlijke handel vanuit Nederland, aan handel die schade toebrengt aan mens of natuur. We moeten ruimhartig zijn in steun aan landen die getroffen zijn door de gevolgen van klimaatverandering, zoals recent Pakistan, Italië en ons eigen Nederland. Dit is ook onze inzet als GroenLinks bij het debat as woensdag over de Beleidsnota Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking van het Kabinet.
Uiteindelijk zullen we ons ook moeten realiseren dat het ook in óns belang is om dit systeem rechtvaardiger te maken en om klimaatverandering aan te pakken. Ons toekomstperspectief, onze veiligheid is voor een groot deel afhankelijk van de manier waarop we ons weten aan te passen aan een veranderende wereld. Dit hebben we als mensen altijd gedaan. En dat kunnen we ook nu doen. Het is een kwestie van nú actie ondernemen, een kwestie van politieke wil. En daar zullen we ons voor blijven inzetten in de Tweede kamer. Inspirerende schrijvers en denkers zoals Amitav Ghosh, hebben we daarbij hard nodig!