De Turkse lobby voor een startdatum voor onderhandelingen bereikt haar hoogtepunt, constateert GroenLinks-europarlementariër Joost Lagendijk bij een bezoek aan Ankara. Lagendijk, voorzitter van de Turkije-delegatie, pleit voor een review date in plaats van een onderhandelingsdatum voor toetreding. "Turkije valt niet uit de boot als het niet direct een onderhandelingsdatum krijgt.
Op 25 november sprak een afvaardiging van de Turkije-delegatie van het Europees Parlement met diverse Turkse politici in Ankara, waaronder de nieuwe premier Abdullah Gül.
Positieve stappen
Ankara toont daadkrachtig aan dat het serieus aan de hervormingen een voorwaarde voor onderhandelingen met de Europese Unie - werkt. De AK-partij, die de regering vormt, wil een nieuwe grondwet opstellen en heeft reeds een hervormingspakket aan het Turks parlement voorgelegd. De geplande wetswijzigingen moeten onder meer berechting van schuldigen aan marteling vergemakkelijken en heropening zaken die het Mensenrechtenhof in Straatsburg zijn aangekaard wordt mogelijk.
Lagendijk is positief over de eerste stappen van de Turkse regering. Eerder heeft Turkije de doodstraf in vredestijd afgeschaft, het gebruik van andere talen dan Turks in media en onderwijs mogelijk gemaakt en de vrijheid van meningsuiting iets verruimd. Lagendijk: De nauwe samenwerking tussen de Europese Unie en Turkije sinds 1999 heeft zijn vruchten afgeworpen. De hervormingsgezinden, waaronder premier Gül en parlementsvoorzitter Arinç, gaven tijdens de gesprekken met de Turkije-delegatie aan dat ze bang zijn grip op het politieke proces te verliezen als een tastbare datum voor onderhandelingen met de EU uitblijft. Lagendijk is het hiermee oneens: "De Turkse regering moet bij haar bevolking niet de indruk wekken dat de deur naar Europa dicht is als het land niet direct een onderhandelingsdatum voor toetreding krijgt."
Review-date
Alle kandidaat-lidstaten moeten eerst aan de politieke criteria, waaronder naleving van de mensenrechten, voldoen voordat toetredingsonderhandelingen starten. Toch pleit Lagendijk voor een politiek signaal op de Top van Kopenhagen, waar hoogstwaarschijnlijk tien nieuwe landen tot de Europese Unie worden toegelaten. Turkije kreeg al in 1964 een eerste handreiking tot lidmaatschap, maar de onderhandelingen zijn nog niet gestart. "Een review-date, een datum waarop getoetst wordt of Turkije aan de voorwaarden voldoet, geeft helderheid aan beide partijen en zou een goede oplossing zijn om uit deze impasse te komen.
De bereidheid om die stap te zetten hangt bij de regeringsleiders vooral af van Turkije´s opstelling in de onderhandelingen over Cyprus. Lagendijk pleit voor een review-date vóór mei 2004, aangezien de eerste nieuwe leden van de huidige kandidaat-lidstaten dan toetreden.
Vooralsnog willen de Turken geen terrein prijsgeven bij de kwestie Cyprus. Ankara vreest dat de Grieks-Cyprioten niet tot een compromis bereid zijn, aangezien EU-toetreding voor Cyprus al veilig gesteld is. Een review-date geeft Turkije de tijd om over de details van het Cyprus-vredesplan dat de VN heeft voorgesteld - te onderhandelen", aldus Lagendijk.