Huurders hebben veel slecht nieuws over zich heen gekregen. Het is hoog tijd voor goed nieuws voor huurders: zij moeten de baas worden in en over hun eigen huis. GroenLinks wil dat zij het recht krijgen om hun woning te kopen. Huurders moeten onderhoud van de woning of woonomgeving af kunnen dwingen. En ze verdienen een lagere huur als ze dat onderhoud zelf doen.
GroenLinks bepleit dat de corporatie wordt verplicht om op verzoek van een zittende of nieuwe huurder de woning te koop aan te bieden. Om te zorgen dat er voldoende huurwoningen beschikbaar blijven, krijgt de corporatie een terugkooprecht. Als de bewoner verhuist, kan de corporatie het huis opnieuw terugkopen. In ruil daarvoor krijgt de huurder/ koper korting op de marktwaarde van de woning. Op dit moment hebben de corporaties ongeveer 2,4 miljoen woningen in hun bezit. Door alle huurders een kooprecht te geven, ontstaat er een grote en dynamische woningmarkt waar het onderscheid tussen huren en kopen vervaagt.
Mensen met weinig geld moeten meer kans krijgen om een huis te kopen: iedereen moet vrij kunnen kiezen tussen betaalbaar huren of kopen. Het kopen van een woning heeft belangrijke voordelen, die voor iedereen binnen bereik moeten komen: je hebt meer zeggenschap over je eigen woning, je kunt meeprofiteren van de hypotheekrenteaftrek en je bouwt vermogen op. Woningcorporaties moeten daarom de mogelijkheid krijgen om hypotheken of startersleningen te verstrekken aan mensen met lage en middeninkomens. Dat is nu verboden.
Kopen moet makkelijker worden, maar huren moet aantrekkelijker worden. Huurders moeten meer te zeggen krijgen over hun woning en woonlasten. Zo stelt GroenLinks voor dat mensen die graag klussen in huis, een woning onderhoudsvrij – en dus goedkoper – kunnen huren: zij nemen zelf de verantwoordelijkheid voor het onderhoud. Huurders moeten de huisbaas kunnen dwingen om de woning te verbeteren. In ruil voor een huurverhoging kan men dan bijvoorbeeld dubbele beglazing of een nieuwe keuken afdwingen. Hetzelfde geldt voor groepen huurders die hun woonomgeving willen verbeteren. Als een meerderheid van de huurders bijvoorbeeld een portiekafsluiting of plantsoen wil en ervoor wil betalen, moet de verhuurder dat uitvoeren.
Soms willen mensen hun koopwoning juist liever gaan huren. Bijvoorbeeld ouderen die het vermogen dat in hun huis zit willen ‘cashen’ voor een leuke oude dag. Of mensen die in de bijstand terecht komen en hun huis moeten opeten, maar niet willen verhuizen. GroenLinks vindt dat de woningcorporaties daar aan mee moeten werken. Als de eigenaar daarom verzoekt, kunnen zij de woning kopen, de overwaarde uitbetalen, en de woning terug verhuren aan de oorspronkelijke eigenaar.
De voorstellen van GroenLinks zijn uitgewerkt in de notitie 'Baas in eigen huis'.
Ineke van Gent