Woensdag 13 november organiseerde de Groenen/EVA-fractie, waar GroenLinks deel van uitmaakt, de conferentie Media, macht en democratie. Hoe staat het met de vrijheid en pluriformiteit van de vijfde macht in Europa? Wat heeft de EU hier over te zeggen?
In Italië is Silvio Berlusconi eigenaar van bijna alle Italiaanse commerciële TV-zenders. Toen hij premier werd, kreeg hij ook greep op de publieke omroepen. Voeg daarbij zijn forse belangen in de gedrukte media, en het is duidelijk dat de pluriformiteit van de Italiaanse pers in het geding is, aldus GroenLinks-europarlementariër Joost Lagendijk.
Democratische fundamenten
De concentratie van media in Europa is een ontwikkeling die Lagendijk zorgen baart. Het recht op vrije meningsuiting en het recht op informatie zijn fundamenten van een democratische samenleving en zijn verankerd in het EU-grondrechtenhandvest. Hoewel ook Italië dit grondrechtenhandvest heeft ondertekend, slagen de EU-leiders er niet in elkaar hieraan te houden. Dat is een verontrustende ontwikkeling.
Teleurgesteld
Freimut Duve ziet de Italiaanse ontwikkeling als een duidelijke trendbreuk met de Europese democratische cultuur en is teleurgesteld door de passiviteit van de lidstaten en ook het Europees Parlement om zich tegen deze ontwikkeling te weren. Duve is sinds 1997 OVSE-vertegenwoordiger (Organisatie voor Vrede en Samenwerking in Europa) die rapporteert over de mediavrijheid in de OVSE-landen en was een van de sprekers tijdens de conferentie.
Italiaanse journalisten die het woord namen bleven ondanks alles de blik op de Europese Unie richten, aangezien pogingen in Italië tot nu toe vruchteloos zijn.
Internet en lokale zenders
Tijdens de conferentie werd gewezen op de vrijheid binnen het relatief nieuwe medium internet en de ontwikkeling van regionale radio- en televisiezenders. Daar tegenover staat dat de massamedia een enorme impact hebben op de publieke opinie. Zij kunnen een debat aanzwengelen of monddood maken. Deze massamedia raken steeds meer vercommercialiseerd en geconcentreerd in steeds minder handen.
Strenge regelgeving
Lagendijk is voorstander van strenge Europese regelgeving om machtsconcentraties in de mediasector te voorkomen. Bij overnames van gewone bedrijven wordt gekeken of er geen sprake is van monopolievorming. Bij de media zou hier het criterium pluriformiteit aan toegevoegd worden. Ook zou een combinatie van een publieke functie met een functie in de media aan banden gelegd kunnen worden. Niet alleen de vrije mededinging tussen mediabedrijven, maar vooral ook die tussen ideeën dient te worden veiliggesteld. Een zeer liberale uitdaging voor de eurocommissaris van de interne markt: Frits Bolkestein.