Voor GroenLinks-Europarlementariër Judith Sargentini is het helder. Ontwikkelingshulp heeft weinig zin zonder de uitstroom van geld uit ontwikkelingslanden aan banden te leggen. Die boodschap geeft het Europees Parlement mee aan de onderhandelaars die deze week in de Ethiopische hoofdstad Addis Abeba bijeenkomen om de duurzame ontwikkelingsdoelen, de opvolger van de VN-millenniumdoelen, te bespreken.
“Voor elke euro die ontwikkelingslanden ontvangen, lekt er twee euro weg via illegale geldstromen”, stelt Sargentini. De inkomsten van ontwikkelingslanden uit ontwikkelingssamenwerking, geld dat migranten terugsturen en van buitenlandse investeringen wegen niet op tegen de massale belastingontwijking en -ontduiking die plaatsvindt.
Duurzame ontwikkelingsdoelen
In Addis Abeba vindt volgende week een VN-top plaats waarop wereldleiders, bedrijven en maatschappelijke organisaties samenkomen om de financiering van de duurzame ontwikkelingsdoelen te bespreken. Het Europees Parlement debatteerde in de aanloop naar deze top over hoe de nieuwe duurzame ontwikkelingsdoelen gefinancierd moeten gaan worden en hoe voorkomen kan worden dat ontwikkelingslanden miljarden mislopen als gevolg van belastingontwijking door bedrijven.
Het Europees Parlement wil concrete maatregelen om belastingontwijking van multinationals in ontwikkelingslanden tegen te gaan: onder andere het opleggen van sancties aan degenen die gebruik maken van belastingparadijzen en een zwarte lijst met landen die belastingontduiking gedogen. Daarnaast herinnert het Europarlement de Europese lidstaten aan de afspraak om zich te houden aan de internationale afspraken om 0,7 procent van hun bruto nationaal product (BNP) te besteden aan ontwikkelingssamenwerking.
Nederland belastingparadijs
Namens Nederland is minister Liliane Ploumen voor Handel en Ontwikkelingssamenwerking aanwezig in Ethiopië. Sargentini hoopt dat Ploumen de conclusies van het Europarlement volgt. “Nederland is een belastingparadijs voor bedrijven.” Het faciliteert sluiproutes waardoor er jaarlijks een enorm bedrag (schatting lopen uiteen van 150 tot 550 miljoen euro) aan inkomsten voor de ontwikkelingslanden verloren gaat via Nederland.
Sargentini vindt dat hier zo snel mogelijk een einde aan moet komen: “Ploumen probeert goede sier te maken door het opnemen van anti-misbruikbepalingen in de onderlinge belastingverdragen die Nederland afsloot met 23 ontwikkelingslanden. Maar dit zal niet veel uithalen.” Het blijft voor multinationals simpel om een brievenbusfirma op te zetten in Nederland, waardoor ze nauwelijks belasting betalen in de ontwikkelingslanden waar ze actief zijn. “Als we ons echt willen inzetten voor de nieuwe ontwikkelingsdoelen moeten we een einde maken aan het geven met de ene hand en het nemen met de andere.”
Nederland heeft het budget voor ontwikkelingssamenwerking de afgelopen jaren ernstig gekort, van 0,8 procent BNP naar 0,57 procent en staat hiermee de voorhoedepositie af aan Portugal, Groot-Brittannië en de Scandinavische landen.