De weigering het schip van Women on Waves toe te laten tot Portugal veroorzaakte veel ophef. Deze week debatteerde het Europees Parlement erover. GroenLinks-europarlementariër Kathalijne Buitenweg betitelde de weigering als 'niet gegrond' en 'bizar' en pleitte voor het recht op informatie.
“Women on Waves voert geen illegale activiteiten uit in de Portugese wateren, wel geeft de organisatie voorlichting over een onderwerp dat de regering niet aan staat. Als we daarmee beginnen, is het einde natuurlijk zoek”, aldus Buitenweg donderdag 16 september. “Dan krijgt Greenpeace de volgende keer geen toegang meer tot de havens als ze iets zeggen wat de regering niet bevalt. Dat kunnen wij niet aanvaarden.” Volgens de Portugese regering was het schip Borndiep een gevaar voor de volksgezondheid. Buitenweg wilde van de Europese Commissie weten of die dat standpunt deelde.
Abortusdebat
De weigering tot de Portugese havens was olie op het vuur van het abortusdebat. Dat is winst, betoogt Buitenweg. “Dat is nu precies wat de organisatie Women on Waves beoogt. Elke politicus die zich voor of tegen die organisatie uitspreekt en het fundamentele debat over abortus wil aangaan, die doet dus volstrekt recht aan de doelstellingen van deze vrouwenorganisatie.” Ook Buitenweg geeft aan waar zij in het debat staat: “Over abortus niet licht moeten worden nagedacht, maar dat vrouwen wel het recht moeten hebben om te besluiten tot een veilige, wettelijke abortus.”
Niet gewelddadig
“De informatieactiviteiten zijn niet gewelddadig, ze vinden in beslotenheid op het schip plaats en in de geest van dialoog en respect. De harde reactie van de regering is dus niet gegrond. Het schip is inmiddels weer over de grens vertrokken, net als ongeveer 10.000 Portugese vrouwen dat elk jaar doen om de behandeling te krijgen die zij nodig hebben”, beeindigt Buitenweg haar betoog in het Europees Parlement donderdag 16 september.
Letterlijke bijdrage van Kathalijne Buitenweg (GroenLinks) aan debat 'Women on Waves', donderdag 16 september in het Europees Parlement
Voorzitter, zoals de laatste spreker zojuist heeft gezegd, wordt een debat over Women on Waves al snel een debat over abortus, over 'baas in eigen buik'. Dat gebeurt hier natuurlijk bij de discussie in dit huis, maar ook in de media is de discussie over de reproductieve rechten van vrouwen, die niet in alle EU-landen worden verleend, weer aangezwengeld.
En die discussie, dat is nu precies wat de organisatie Women on Waves beoogt. Elke politicus die zich voor of tegen die organisatie uitspreekt en het fundamentele debat over abortus wil aangaan, die doet dus volstrekt recht aan de doelstellingen van deze vrouwenorganisatie. Zelf kan ik daar kort over zijn. Ik steun volledig het standpunt van dit Europees Parlement, zoals is neergelegd in het verslag van mevrouw Van Lancker. Daarin stond dat over abortus niet licht moeten worden nagedacht, maar dat vrouwen wel het recht moeten hebben om te besluiten tot een veilige, wettelijke abortus.
Dat heeft de meerderheid van het Europees Parlement gezegd en dat zegt ook Women on Waves. Maar Portugal heeft geweigerd het schip toe te laten tot de haven en dat is bizar. Women on Waves voert geen illegale activiteiten uit in de Portugese wateren, wel geeft de organisatie voorlichting over een onderwerp dat de regering niet aanstaat. Als we daarmee beginnen, is het einde natuurlijk zoek. Dan krijgt Greenpeace de volgende keer geen toegang meer tot de havens als ze iets zeggen wat de regering niet bevalt, en dat kunnen wij niet aanvaarden.
De Portugese regering heeft als argument gebruikt dat het schip de Borndiep een gevaar is voor de volksgezondheid. Vindt de Europese Commissie dat ook?
De Nederlandse Minister Bot heeft al gezegd dat het weigeren van een schip op deze grond niet terecht is. Deelt de Europese Commissie zijn mening?
Maar ook op grond van de openbare orde mag de toegang niet worden ontzegd. De informatieactiviteiten zijn niet gewelddadig, ze vinden in beslotenheid op het schip plaats en in de geest van dialoog en respect. De harde reactie van de regering is dus niet gegrond. Het schip is inmiddels weer over de grens vertrokken, net als ongeveer 10.000 Portugese vrouwen dat elk jaar doen om de behandeling te krijgen die zij nodig hebben.
Mr President, the Commission has been following developments in this situation. According to the information available to the Commission, 'Women on Waves', together with other persons and organisations, appealed against the refusal of entry of the vessel into Portugal. On 6 September 2004 the administrative and fiscal court of Coimbra adopted a decision on the appeal which has been the subject of a further appeal by 'Women on Waves'.
The Commission would recall the principles of Community law in connection with the free movement of persons. European citizens are entitled to have access to the territory of other Member States in accordance with the various rights to freedom recognised by the EC Treaty, subject to the conditions and limitations provided for by that Treaty and its implementing provisions. Member States can restrict this fundamental right enshrined by Article 18 of the EC Treaty solely when this is justified on grounds of public policy, public security or public health. Where a Member State adopts a measure refusing entry to its territory based on one of these grounds, it must respect the general principles of Community law. It must respect fundamental rights, including the right to freedom of expression, and in particular the proportionality principle, as well as the provisions of Council Directive 64/221/EEC of 25 February 1964 on the coordination of special measures justified on grounds of public policy, public security and public health, as interpreted by the Court of Justice of the European Communities.
When decisions are taken on grounds of public policy or public security, the conduct of the persons in question must pose a real and sufficiently serious threat to the fundamental interests of society. Only the diseases or disabilities referred to in the annex to Directive 64/221/EEC can justify refusals to enter Member States on grounds of public health.
Under Directive 64/221/EEC, decisions refusing entry or ordering expulsion from the territory must be notified to the person concerned, informing him or her of the grounds of public policy, public security or public health upon which the decision has been taken. The person concerned must be able to lodge a complaint against this decision. It is for the Portuguese national courts to rule on the validity of the decision, while respecting the general principles of Community law and the provisions of Directive 64/221/EEC.
The Commission has not yet received a complaint about this incident from the representatives of the 'Women on Waves' organisation. However, it intends to contact the Portuguese authorities to obtain more detailed information on the facts related by the honourable Members.