“Pak de handel in wapens aan. Sluit de geldstromen van terroristen af. Investeer in de samenleving. Werk beter samen.” Dit zijn de vier punten waarop Europarlementariër Judith Sargentini daadkracht verwacht van de Europese ministers van Jusitie en Buitenlandse zaken die vrijdag bijeenkomen om te praten over de aanpak van terrorisme naar aanleiding van de aanslagen in Parijs.
Na Charlie Hebdo beloofden de landen de strijd tegen terrorisme op een hoger niveau te tillen door beter samen te werken en meer te investeren in deradicaliseringsprogramma's. Een half jaar verder moeten we constateren dat er van deze beloftes nog onvoldoende terecht is gekomen. Sargentini leidt volgende week de onderhandelingen in het Europarlement over hetzelfde thema.
1. Pak de handel in wapens aan
Kopen en verkopen van wapens door individuen en landen moet onmogelijk worden gemaakt. Wapenhandel is een miljoenenbusiness. Nederland is een van de topverkopers van wapens, onder andere aan autoritaire regimes. Deze verkochte wapens komen veelal in de handen van terroristen terecht zoals in Irak, Syrië en Jemen.
Ook is het vrij eenvoudig om in Europa aan wapens te komen. Regels voor de verkoop van wapens verschillen per lidstaat. Iedereen in Europa loopt een risico als wapens in sommige lidstaten te makkelijk over de toonbank gaan. Scherpere Europese regels voor de verkoop en koop van wapens zijn nodig.
“Ik ben tevreden met het besluit van de Europese Commissie om het aanschaffen van wapens te bemoeilijken en zwaardere wapens, zoals een semi-automatisch geweer, te verbieden”, aldus Sargentini. “Nu de EU-landen zelf nog.”
2. Sluit de geldstromen van terroristen af
Betere naleving van de harde regels voor het tegengaan van witwassen en het financieren van terrorisme is cruciaal. Terreurgroepen financieren hun praktijken grotendeels uit illegale verkoop van grondstoffen. Zo haalt Da'esh maandelijks vijftig miljoen dollar binnen uit illegale verkoop van olie die deels in het Westen terecht komt.
“We moeten helder krijgen hoe die financiering loopt en wie er met Da'esh handelt.” Ook banken, die verplicht zijn om transacties te screenen voor witwassen en terrorismefinanciering, schieten volgens De Nederlandse Bank in de uitvoering tekort. Onlangs nam de EU een anti-witwasrichtlijn aan die door Sargentini is opgesteld. “Deze moet zo snel mogelijk, met in begrip van het openbaar register van belanghebbenden, ingevoerd worden.”
3. Investeer in de samenleving
De aanslagen in Parijs, Amsterdam, Londen, Brussel en Toulouse werden gepleegd door terroristen van eigen bodem. Lidstaten moeten hun strategie van deradicalisering moeten opschalen en moderniseren. Preventie is de kern. We moeten best practises delen om te voorkomen dat Europa in een een angststaat vervalt. Investeringen in onze samenleving zijn daarom cruciaal. “EU-landen kunnen de verharding in de samenleving tegen gaan eerlijke kansen op onderwijs en werk te bieden. Geef mensen een toekomstperspectief en voorkom radicaliseren.” Gedurende de financiële crisis bleek dit helaas in veel landen en steden een bezuinigingspost.
4. Echte samenwerking tussen veiligheidsdiensten
Veiligheidsdiensten ontvangen graag informatie, maar delen veel minder graag. Europese veiligheid is nationale veiligheid. Terroristen werken grensoverschrijdend en dus moeten onze diensten dat ook doen. De samenwerking tussen de Europese veiligheidsdiensten, politie en justitie laat te wensen over. Bestaande systemen en communicatielijnen blijken wederom onvoldoende te zijn benut.
“Telkens weer zien we dat terroristen al bekend waren bij de ene veiligheidsdienst, maar niet bij de ander. Dit kan en moet beter.” Sommige partijen willen nu een vermogen uit trekken om een systeem op te zetten om passagiersgegevens uit te wisselen, terwijl ondertussen de landen maar een fractie uitgeven om veiligheidsdiensten te laten samenwerken. Sargentini: “Ik trek liever geld uit voor het laatste, dan om weer nog meer data op een hoop te gooien zonder dat dit iets oplevert.”
Volgende week bespreekt het Europees Parlement terrorismebestrijding in het licht van de aanslagen in Parijs. Sargentini leidt de onderhandelingen voor een resolutie hierover in het Europarlement.