Vanochtend heeft de Eerste Kamer, gealarmeerd door de Europese fractie van GroenLinks, de Nederlandse regering dringend verzocht niet in te stemmen met een overeenkomst over het uitwisselen van persoonlijke gegevens tussen Europol en de Verenigde Staten. De Nederlandse regering vindt instemming van het Parlement niet nodig. Het zou een niet-bindend besluit betreffen. De Eerste Kamer betwist dat en eiste vandaag instemmingsrecht.

De overeenkomst in de huidige vorm heeft grote consequenties voor de privacybescherming van Europese burgers. GroenLinks-Eerste Kamerlid Diana de Wolff vindt het onaanvaardbaar dat de regering probeert het instemmingsrecht van de Kamer te omzeilen door een besluit met verstrekkende gevolgen als niet-bindend te oormerken. “Dat dit waarschijnlijk geen vergissing is, blijkt uit een toelichting bij de overeenkomst. Daarin staat expliciet dat de VS erop staan deze overeenkomst een aanvullende overeenkomst te noemen, om zo ratificatie door de Amerikaanse Senaat en Huis van Afgevaardigden te vermijden.”

Daar ook het Europees Parlement in deze kwestie volledig buitenspel staat, is het volgens De Wolff belangrijk dat nationale parlementen op hun strepen staan. “Zowel uit de letter als uit de geest van de overeenkomst wordt overigens duidelijk deze overeenkomst verstrekkende gevolgen zal hebben, ook voor Nederland.” GroenLinks-europarlementariër Kathalijne Buitenweg alarmeerde de Nederlandse Eerste Kamerleden en is bezorgd over de privacybescherming. "Het grote inhoudelijke bezwaar tegen de overeenkomst is dat het niveau van gegevensbescherming in de VS veel lager is dan in Europa. Zeker na 11 september is dat een van de laatste dingen waarover de Amerikanen zich zorgen maken.”

De belangrijkste voorwaarde die de Amerikanen aan de onderhandelingen met Europol stelden, was dat de overeenkomst in geen geval tot aanpassing van de Amerikaanse dataprotectie-wetgeving mocht leiden. Daardoor laat de overeenkomst bijvoorbeeld toe dat uitgewisselde gegevens in de VS door alle federale en alle andere overheidsorganen worden gebruikt. Hoeveel overheidsorganen dat zijn, kunnen de Amerikanen zelf ook niet aangeven.
Verder is het mogelijk dat de VS ontvangen data doorstuurt aan derde staten of internationale organisaties. Bovendien mogen gegevens worden gebruikt voor andere zaken dan waarvoor ze oorspronkelijk zijn gevraagd. Buitenweg: "Dat betekent dat persoonsgegevens, ook heel gevoelige over seksuele oriëntatie, ras en gezondheid, zodra ze aan de overkant van de oceaan aankomen, in feite vogelvrij zijn. In combinatie met de zeer zwakke bepalingen over het corrigeren van foutieve gegevens, of het wissen van onterecht opgeslagen gegevens levert dat een zeer problematische situatie op".