Met de benoeming van een Politieke commissie naar de Nederlandse steun aan de aanval in Irak ondermijnt premier Jan Peter Balkenende zijn eigen geloofwaardigheid. Het is een ongeloofwaardige vlucht naar voren.

Lees verder voor de reactie van Femke Halsema, de discussie die zij hierover voerde in Nova, bij Pauw en Witteman en haar bijdrage aan het debat in de Tweede Kamer over het Irak onderzoek.

Met de benoeming van een Politieke commissie naar de Nederlandse steun aan de aanval in Irak ondermijnt premier Jan Peter Balkenende zijn eigen geloofwaardigheid. Het is een ongeloofwaardige vlucht naar voren.

Jarenlang hield de premier vol dat een onderzoek niet nodig was. Nu er nieuwe, kennelijk onaangename, feiten boven water zijn gekomen is er plots sprake van een "enorme dynamiek in de beeldvorming", en denkt hij anders over een onderzoek. Ik vind dat zwak. Met een politiek handigheidje, de benoeming van een politieke commissie, probeert hij het onderzoek in eigen hand te houden en het parlement buiten spel te zetten. Een premier in het nauw, maakt rare sprongen.

Het argument van de premier, dat de commotie over Irak de aandacht afleidt van de bestrijding van de economische crisis is een smoesje. Als de premier jaren geleden zelf het onderzoek had geaccepteerd, hadden kabinet en Kamer zich nu zonder "commotie" aan de bestrijding van de crisis kunnen wijden.

GroenLinks wil nog steeds een parlementaire enquête, eens te meer nu de premier zelf aangeeft dat er een onderzoek noodzakelijk is.

GroenLinks betwijfelt of ministers van Staat aangewezen zijn om de kwaliteit van politieke besluitvorming, en de feiten waarop deze steunt, te onderzoeken. Het geeft een politieke dimensie aan een ambt dat zijn kracht juist ontleent aan a-politieke rechtsstatelijkheid. De ministers van Staat zouden er verstandig aan doen een eventueel verzoek van de premier of van de voorzitter van de onderzoekscommissie naast zich neer te leggen.

Bekijk hier de discussie die Femke Halsema had in de actialiteitenrubriek Nova.

Hieronder Femke Halsema in Pauw en Witteman:

 

Hieronder de bijdrage van Femke Halsema aan het debat over het onderzoek naar de inval in Irak, d.d. 4 februari 2009

Voorzitter,

Mij speelt telkens een opmerking door het hoofd van de beroemde Amerikaanse president Bartlett (voor de liefhebbers West Wing, eerste seizoen). ‘Als je oorlog wilt voeren’, zo zei hij, ‘moet je de feiten en het recht aan je kant hebben. Als je de feiten niet aan je kant hebt, zorg dan wel dat het recht voor je spreekt. Als je in strijd met het recht handelt, zorg dan in ieder geval dat je de feiten aan je kant hebt. Heb je geen van beiden aan je kant: “then get the hell out of there”’.

In Irak klopten de feiten niet – er waren geen massavernietigingswapens – maar zijn er valse feiten geconstrueerd. Noch was er een volkenrechtelijk mandaat voor de militaire aanval, die toch plaatsvond. Nederland had tegen de VS moeten zeggen ‘get the hell out of there’ maar in plaats daarvan gaf zij ‘politieke steun’ aan een onwenselijke en onwettige oorlog.

Volgens fractievoorzitter Van Geel is het hoog tijd om het onderzoek naar dat heel omstreden politieke besluit te ‘depolitiseren’. Hij meent dat het de oppositiepartijen niet om ‘waarheidsvinding is te doen’.

Dat uit de mond van de CDA-fractievoorzitter: je moet maar durven! De grootste coalitiepartij die in de allereerste plaats ervoor verantwoordelijk is dat Nederland de oorlog is in gerommeld. CDA-ministers die nu eens de aanwezigheid van massavernietigingswapens bewezen achtten, dan weer niet; uit wier koker het ondeugdelijke argument kwam dat er een afdoende VN-mandaat was. CDA-ministers die van ‘politieke èn geen militaire steun’ spraken maar uitvluchten moesten verzinnen toen plotseling officier Blom naast de Amerikaanse legerleiding in Irak stond.

Alsof daar geen politiek werd bedreven door het CDA, en van nogal twijfelachtig niveau, mag ik wel zeggen.

Hetzelfde CDA dat in 2007 de PvdA èn de Kamer klem zette met de regeerakkoordafspraak dat er geen onderzoek mocht plaatsvinden naar Irak, maar wel naliet deze afspraak op papier te zetten. Jarenlang heeft het CDA om machtspolitieke en electorale redenen waarheidsvinding tegengehouden. Nu er een politieke commissie door het kabinet wordt aangesteld, is dat volgens het CDA goed om de politieke gemoederen tot bedaren te brengen. Volgens de premier is het nodig om de beeldvorming in de media weer onder controle te krijgen. Beeldvorming die overigens de afgelopen weken door de premier zelf is bepaald door onduidelijkheid te scheppen over bijvoorbeeld de benoeming van De Hoop Scheffer als secretaris-generaal van de NAVO. Ik neem aan dat hij daarvoor verantwoordelijkheid neemt. Graag een reactie.

De vraag is wie bij al die CDA-manoeuvres het meeste baat heeft? Dat zijn niet die bijna 150 duizend Nederlanders die hun handtekening hebben gezet om eindelijk openheid te krijgen over Irak. Dat is ook niet de PvdA, die op maandagochtend op de hoogte werd gebracht en haar handtekening bij het kruisje kon zetten. Het klopt toch dat de PvdA geen enkele medezeggenschap heeft gehad over de instelling van een commissie of de keuze van de voorzitter?

Voorzitter, de beslissing van de minister president om deze staatscommissie in te stellen wordt niet door GroenLinks gesteund. Wij wensen volledige openbaarheid en politieke verantwoording en pleiten al vijf jaar voor parlementair onderzoek en enquête: dat is de Koninklijke weg. De commissie  - niets te na over alle eerbiedwaardige mannen die er zitting in nemen – is een politieke vlucht naar voren van de premier en van het CDA. De mededeling dat Kamervragen niet meer door het kabinet worden beantwoord, maar worden overgedragen aan de commissie, getuigt van parlementaire minachting en is voor GroenLinks niet aanvaardbaar.

De premier van normen en waarden ontpopt zich als een man van duiken en dralen.

Ik verbaas me eigenlijk vooral over het enthousiasme waarmee de PvdA dit alles omarmt, terwijl de PvdA daarmee een parlementair onderzoek door haar eigen collega’s in de Eerste Kamer tegenwerkt. En ik vraag me af wat er bij de PvdA aan de hand is. Onhandigheid, gepiepeld zijn door het CDA, een slechte regie? Of hoopt de PvdA - nu de premier zelf de regeerakkoordafspraak ondermijnt - dat de weg vrij is voor parlementair onderzoek na ommekomst van het commissierapport. Zowel aan de premier als aan de fractievoorzitter van de PvdA wil ik dan ook de vraag stellen of de coalitieafspraak dat er geen onderzoek plaatsvindt naar Irak, definitief van tafel is?

Voorzitter, 6 jaar na de Amerikaanse invasie in Irak is de situatie er miserabel. Er is honger, veel mensen missen elektra en schoon water, vijf miljoen mensen zijn op de vlucht, geweld en onderdrukking zijn aan de orde van de dag. Sinds het begin van de oorlog is bijna een miljoen Irakezen om het leven gekomen.

Het land staat er niet beter voor dan voor de oorlog. Door de VS en haar bondgenoten – waar onder Nederland – zijn hele grote – en soms onvergeeflijke fouten gemaakt.

Al jaren moeten wij toekijken hoe de gerechtigde wens om openbaarheid en politieke verantwoording, onder leiding van het CDA verzandt in een akelig politiek schimmenspel. Ik zou de PvdA willen oproepen hier niet meer aan mee te werken en het parlement aan de benodigde meerderheid te helpen voor parlementair onderzoek. Zoals Joop den Uyl het ooit formuleerde: als de politiek een spel is, dan moet het ook goed gespeeld worden.

De instelling van een politieke commissie is fout spel.