Een nieuwe geneesmiddelenwet stelt voor om medicijnreclame in Europa toe te staan. In de VS is dat sinds 5 jaar het geval en daar is de verkoop van pillen en zalfjes schrikbarend gestegen. GroenLinks-europarlementariër Alexander de Roo verzet zich tegen het voorstel van industriecommissaris Liikanen. Op 2 oktober sprak een grote meerderheid (33-18) van de milieucommissie zich uit tégen reclame voor geneesmiddelen

Momenteel is reclame in publieksmedia voor receptgeneesmiddelen verboden. In het voorstel van de Europese Commissie wordt dit vanaf 2003 mogelijk. Het voorstel is omstreden en de lobby van zowel consumentenorganisaties als de farmaceutische industrie is enorm.

Geen reclame

De Roo, vice-voorzitter van de commissie milieu, gezondheidszorg en consumentenbescherming die het voorstel behandelt, wijst het voorstel af om reclame voor geneesmiddelen tegen ziektes als AIDS, astma en suikerziekte toe te staan. “In de Verenigde Staten heeft adverteren voor geneesmiddelen er mede toe geleid dat de verkoop van medicijnen met zo’n 80% is gestegen. Leuk voor de winstcijfers van farmaceuten maar een slechte ontwikkeling voor de betaalbaarheid van de gezondheidszorg.”

Vergunningen

De winstmarges van de farmaceutische industrie zijn groot. Te groot vindt De Roo. “De winst is jaarlijks 10 of zelfs 20 procent. De markt wordt teveel beschermd. Het openbreken van vergunningen om geneesmiddelen uit te geven is één mogelijkheid om die markt open te breken en de kosten voor de gezondheidszorg omlaag te brengen.” In het voorstel hebben de vergunningen een looptijd van 10 jaar. Dit is op voorstel van een meerderheid van de milieucommissie teruggebracht naar 8 jaar. ”Generieke geneesmiddelen zijn vaak 2 tot 3 keer zo goedkoop als gepatenteerde geneesmiddelen. Een goed voorbeeld is Prozac. In augustus 2001 verviel het alleenrecht tot verkoop van dit geneesmiddel, waarna Eli Lilly, producent van Prozac, haar verkopen in twee maanden met 80 procent zag dalen doordat goedkope alternatieven op de markt kwamen.”

Power to the patient

De Roo wil dat de farmaceutische industrie meer verantwoordelijkheid krijgt bij de voorlichting van bijwerkingen van hun producten. “Patiënten kunnen nu met klachten over bijwerkingen alleen bij de dokter terecht. Mijn voorstel is dat ze straks ook bij de fabrikant terecht kunnen.” Dit voorstel is vandaag door een meerderheid van de gezondheidszorgcommissie aangenomen. Zijn voorstel om een rode driehoek op de verpakkingen van nieuwe medicijnen te zetten, zodat duidelijk is dat bijwerkingen nog niet geheel uitgekristalliseerd zijn, heeft het niet gehaald. Als compromis wordt op de bijsluiter van het geneesmiddel vermeld dat het om een nieuw geneesmiddel gaat, waarbij rekening gehouden moet worden met onbekende bijwerkingen. “Dat is jammer. De consument heeft recht op duidelijke informatie. Dat moet niet in de kleine lettertjes verstopt staan, maar direct duidelijk zijn.”

Milieuaspect

De Roo pleitte ook voor het inbrengen van milieucriteria bij de goedkeuring van nieuwe geneesmiddelen. “Medicijnen zijn veelal giftige chemische stoffen, die ook weer het lichaam verlaten en sommige vormen dan een bedreiging voor ons milieu. Dat moet meegenomen worden bij de beoordeling van elk medicijn.” Ook dit wijzigingsvoorstel is aangenomen door de milieucommissie.

Innovatie

Wereldwijd zijn er zo’n 30.000 erkende ziekten. Voor ongeveer de helft bestaan medicijnen. Grote farma-concerns richten zich bij innovatie op westerse kwalen en ongemakken. Het ontwikkelen van geneesmiddelen tegen tropische ziekten als knokkelkoorts en lepra is niet interessant vanwege de geringe koopkracht in ontwikkelingslanden. De Roo: “De farmaceutische industrie ontwikkelt alleen medicijnen voor de winstgevende krenten in de pap. Begrijpelijk voor een commercieel bedrijf, maar de overheid moet hierin zijn verantwoordelijkheid nemen en onderzoek naar minder winstgevende geneesmiddelen kunnen sturen.”