"Jaarlijks loopt de samenleving miljarden mis doordat criminelen geld illegaal of oneerlijk doorsluizen via een keten van bedrijven of trusts. Met de nieuwe regels pakken we de praktijk aan dat mensen hun vermogens op een louche manier verbergen van de opsporingsdiensten en de fiscus.” Dat stelt Europarlementariër Judith Sargentini, die namens het Europees Parlement onderhandelde met de lidstaten over de nieuwe Europese anti-witwaswet.
De deal leek woensdagnacht bijna rond, maar een laatste check met de achterban bleek nodig. Vrijdagmiddag bleek alsnog dat de partijen op alle onderdelen overeenstemming hebben gevonden.
Na ruim een jaar moeizame onderhandelingen met de Europese ministers is het Sargentini gelukt EU-landen te verplichten een openbaar register voor uiteindelijk belanghebbenden (UBO) van bedrijven en trusts op te tuigen. Sargentini: “Transparantie is van cruciaal belang om licht te laten schijnen op wie achter ingewikkelde constructies van bedrijven of trusts schuilt want criminelen maken al te graag misbruik van het systeem. De Paradise Papers, de Panama Papers, LuxLeaks: voorbeelden te over die dit laten zien.”
Met het akkoord vandaag wordt de bestaande vierde anti-witwasrichtlijn verbeterd. Sargentini: “Met dit akkoord geeft de EU een duidelijk antwoord op de problemen die zijn gesignaleerd in de Panama Papers en Paradise Papers”. Het grootste verbeterpunt is het openbaar UBO-register voor bedrijven en trusts. Uit het UBO-register moet duidelijk naar voren komen wie uiteindelijk de touwtjes in handen heeft in een bedrijf of trust.
Het UBO-register voor bedrijven is openbaar, het UBO-register voor trusts is in te zien wanneer je daar als burger of journalist een gegronde reden voor hebt. Drie jaar geleden wist Sargentini een openbaar UBO-register voor bedrijven voor elkaar te boksen en nu dus ook voor trusts. Destijds stuitte dit namelijk op weerstand van toenmalig Britse premier Cameron die later ook nog eens in de Panama Papers opdook.
Sargentini wijst erop dat de wetgeving ontwikkelingslanden helpt: “Het breed aanpakken van het probleem dat bedrijven en trusts worden misbruikt om geld wit te wassen helpt ook ontwikkelingslanden. Die verliezen veel inkomsten doordat het illegaal wordt weggesluisd. Dat gaat om bedragen die hoger zijn dan het ontwikkelingsgeld dat ze ontvangen.”
Naast het UBO-register kreeg het Europarlement voor elkaar dat meer instanties verantwoordelijk worden voor het onderzoeken van hun klanten, zoals kunsthandelaren en veilinghuizen. Ook komen er strengere regels voor het tegengaan van terrorisme financiering. Daarnaast worden EU-landen verplicht hun bestaande kadasters van onroerend goed snel toegankelijk te maken voor opsporingsdiensten voor onderzoek naar criminele praktijken.