Het Europees Parlement wil kapiteins, reders en havenautoriteiten strafrechtelijk kunnen vervolgen als zij afval of olie illegaal in zee lozen. Het is niet meer dan rechtvaardig, dat de vervuiler betaalt. Alleen zo kun je het kosteloos illegaal lozen op zee voorkomen, aldus GroenLinks-europarlemenentariër Theo Bouwman. De EU-regeringen willen echter een softere aanpak.
Naar aanleiding van de scheepsrampen met olietankers langs de Europese kust zijn allerlei Europese veiligheidsmaatregelen getroffen. Ook kwamen er regels die het overboord zetten van scheepsafval verbieden en havens verplichten om afval in ontvangst te nemen. Dinsdag 13 januari stemde het Europees Parlement in met juridische maatregelen om de vervuilers aansprakelijk te stellen.
Controle
Aan de hand van de afstand die een schip aflegt, is bijvoorbeeld te berekenen hoeveel afgewerkte olie er uit de machinekamer van het schip moet komen. De combinatie van een informatiesysteem van de afgelegde reis en afgeleverd afval maakt het moeilijker onopgemerkt afval op zee te lozen. Bij verdenkingen kan een dergelijk informatiesysteem uitkomst bieden. De Europese regels voor afvalinstallaties in de havens vereisen reeds een dergelijke boekhouding. Bouwman was destijds als rapporteur nauw betrokken bij het opstellen van deze regels.
Verantwoordelijk
Beide partijen, de verantwoordelijken voor het schip én de havenautoriteiten, zijn verantwoordelijk voor het voorkomen van dumping in zee, aldus Bouwman. Dat is een goede zaak. Ook wil het Europarlement dat havenautoriteiten aansprakelijk gesteld kunnen worden voor milieuschade die ontstaat wanneer het een schip - dat in moeilijkheden verkeert - de toegang tot een haven of een veilige schuilplaats weigert, zoals gebeurde met de Prestige voor de Spaanse kust.
Boetedreiging
Hoe noodzakelijk boetedreiging is, blijkt wel uit het feit dat er jaarlijks rond kerst opvallend veel dode zeevogels gevonden worden op de stranden van de Noordzee. Dat is geen toeval aangezien er in die periode minder controle is vanuit de lucht en de winterstormen de olie sneller uiteen slaan. Door strengere controle, de dreiging van boetes of zelfs inbeslagneming van het schip, dwing je naleving van de wet af. Om vervolging ook echt mogelijk te maken, is een Europese kustwacht noodzakelijk, vindt het Europees Parlement.
Bange transportministers
De Europese transportministers willen echter lang niet zover gaan en zien strafrechtelijke sancties en een Europese kustwacht niet zitten. Bouwman: De lidstaten zijn bang dat de maatregel ten koste gaat van de aantrekkelijkheid van hun nationale havens. Controle is slecht voor de klandizie. In de concurrentiestrijd tussen de lidstaten en hun havens, doet elke haven zijn uiterste best om het de rederijen naar de zin te maken. Berispingen, boetes of zelfs inbeslagneming passen daar niet bij.
Eerlijke concurrentie en schoner water
Door opname van strafrechtelijke sancties in de Europese scheepvaartregels zijn de EU-landen verplicht om te controleren en eventueel te vervolgen. De huidige softe aanpak blijkt het probleem van vervuiling door zeeschepen niet goed te bestrijden en zorgt voor oneerlijke concurrentie tussen de Europese havens. Europese sanctiemaatregelen bieden daar de oplossing voor. Het is aan de Europese transportministers om moed te tonen en het Europees Parlement te volgen om zodoende tot een schoner water in Europa te komen.