Europarlementariër Judith Sargentini leidt dit najaar een Europese waarnemingsmissie om de verkiezingen in Mozambique te controleren. Ze blogt erover op onze website.

Om een beeld te krijgen van de verkiezingsstrijd buiten de hoofdstad ben ik in Nampula, een stad in het noorden van het land. De stad hangt vol met posters van de Frelimo-kandidaat, maar ik bezoek de rally van Afonso Dlakhama, de Renamo-kandidaat. De bijeenkomst is het slot van zijn campagne. Er was nog even getwijfeld of ik daar wel kan verschijnen. Zou het niet partijdig lijken?

Maar ik hield vol dat ik graag zo'n massabijeenkomst wilde meemaken. Als ik met m'n blauwe EU-petje en jasje tussen de massa ga staan, en niet op het podium tussen de hotshots, dan moet het kunnen. Ik ben geen waarnemer om in mijn hotelkamer te blijven zitten. Ik wil sfeer proeven.

Tegen het einde van de bijeenkomt vindt opeens een hele snelle uittocht plaats; Dlakhama is nog niet eens uitgesproken. Vinden ze het allemaal net zo saai als ik, of vrezen de aanwezigen dat het aan het eind van de rally tot een confrontatie komt met de politie of met aanhangers van andere partijen?

De ngo's die ik de volgende dag spreek, denken het tweede. Er gebeurde die avond verder niets, maar in de provincie Nampula is het niet rustig. De gouverneur, van Frelimo-huize, laat zich met politie-escorte rondrijden en de burgemeester, van de MDM, maakt zich zorgen over wat er na de verkiezingen staat te gebeuren. Er waren schermutselingen deze dagen; jonge mannen gingen met elkaar op de vuist. De politie gebruikte traangas, er vielen gewonden en er werden jonge mannen gearresteerd. De partijen beschuldigen elkaar van ophitsen. Als ik er naar vraag, vergeet de lokale voorzitter van de kiesraad dat hij onpartijdig is en geeft de oppositie de schuld. Op een door hem belegde bijeenkomst om over de gewelddadigheden te praten, komen Renamo en MDM niet opdagen. Waarom niet? Hij haalt zijn schouders op.

In Nampula zie ik hoe de wet uit hoofdstad Maputo werkt: Op papier ziet de besluitvorming er evenwichtig uit, alle partijen hebben hun vertegenwoordigers in kiesraad en op de stembureaus. Maar in de praktijk moet je het doen met de mensen die je hebt. En die mensen, die horen veelal bij de macht.