Seminars met 15.000 mensen, bijeenkomsten in meer dan 300 zalen en meer dan 100.000 bezoekers uit 126 landen op het Wereld Sociaal Forum. GroenLinks-europarlementariër Theo Bouwman is één van de bezoekers van de sociale wereldtop in het Braziliaanse Porto Alegre.
De kern van de organisatie van het Wereld Sociaal Forum, een tegenhanger van de economische wereldtop, bestaat uit 100 man, ondersteund door meer dan 600 vrijwilligers. Ook de pas gekozen Braziliaanse president Lula da Silva, bezocht het Forum alvorens af te reizen naar de wereldtop in het Zwitserse Davos. Het is warm, heet, veertig graden, in Porto Alegre meldt Bouwman telefonisch. Maar, lacht hij, de debatten zijn er niet minder fel op.
Overheid versus bedrijfsleven
Zondagochtend stond de sociale dimensie van globalisering centraal. Bouwman was, als voorzitter van de commissie sociale zaken en werkgelegenheid in het Europees Parlement één van de sprekers. Daar werd nogmaals duidelijk dat de machtsbalans tussen overheid en bedrijfsleven moet worden hersteld. Vroeger hadden nationale overheden macht over het bedrijfsleven. De overheid stelde regels op waar bedrijven zich aan moesten houden. Door verregaande globalisering heeft het internationale bedrijfsleven zich steeds verder onttrokken aan deze invloed. Door te dreigen met het vertrek naar andere landen, kunnen bedrijven tegenwoordig landen tegen elkaar uitspelen en gunstiger voorwaarden afdwingen. Milieu- en sociale voorwaarden komen daardoor vaak in het gedrang.
Krachten bundelen
Regeringen moeten meer in internationale organisaties samenwerken om weer een krachtig tegenwicht te bieden tegen de macht van het internationale bedrijfsleven vindt Bouwman. "De Wereld Handels Organisatie zou niet alleen moeten dienen om bedrijven kritiekloos de ruimte te geven, maar juist om wereldwijd bepaalde afspraken te maken over wat bedrijven wel en niet mogen."
Verantwoord ondernemen
Zondagmiddag sprak Bouwman in een seminar over maatschappelijk verantwoord ondernemen. Een oude discussie bekent Bouwman, maar nog steeds heel belangrijk. Nog steeds komen bedrijven vaak te makkelijk weg met mooi beloftes en voornemens. Mission statements en gedragscodes zijn vaak moeilijk controleerbaar. Daarom moeten er internationaal erkende, controleerbare en wettelijk afdwingbare afspraken komen waar bedrijven zich moeten houden. Regelgeving is, naast de huidige goede bedoelingen, nodig om bedrijven de goede richting in te duwen.
Vakbonden
Maandag spreekt Bouwman op een bijeenkomst over vakbondsstrategieën ten aanzien van multinationale ondernemingen. Ook in Porto Alegre zijn veel vakbondsvertegenwoordigers uit allerlei landen aanwezig. Vakbonden moeten zich net als hun ondernemingen grensoverschrijdend gaan organiseren, vindt Bouwman. Dat gebeurt nu nog onvoldoende. In Europa hebben we sinds enkele jaren Europese ondernemingsraden. In de praktijk, zoals bij de vroegere Hoogovens, is gebleken hoe lastig het is om deze werkelijk goed te laten werken. Porto Alegre biedt een uitstekende gelegenheid om hierover te praten.