GroenLinks is voor het samenwerkingsakkoord met Oekraïne. Het verdrag tussen de Europese Unie en Oekraïne is een symbool van het Europa waarin wij geloven, het Europa dat staat voor democratie, respect voor burgerrechten en vrijheid. Zo wordt dat ook in Oekraïne gezien.
Honderdduizenden Oekraïners demonstreerden in de lange winter van 2013 op 2014 in Kiev voor het sluiten van het samenwerkingsverdrag met de Europese Unie. Ook toen de kou aanhield, het politiegeweld toenam en het parlement wetten aannam om demonstraties te verbieden, bleven de mensen demonstreren. Zelfs toen er meer dan honderd demonstranten omkwamen door bruut politiegeweld, namen de protesten verder toe.
De protesten richtten zich tegen de corrupte president Viktor Janoekovytsj die samenwerking met de Europese Unie op bevel van Vladimir Poetin stopzette in ruil voor geld, gunsten en een goede gasdeal met Rusland. Ze richtten zich tegen het graaigedrag van politici, tegen klassenjustitie en onrecht en tegen intimidatie en geweld in het publieke debat. Uiteindelijk vertrok Janoekovytsj overhaast naar Rusland.
De wil van het volk
Het Kremlin legde deze revolutie uit als een daad van agressie van het Westen. In de visie van Poetin doen de mensen er weinig toe. De wil van het volk wordt eenvoudig geregisseerd. Een volksopstand wordt georganiseerd door groene mannetjes, militairen zonder insignes. Een referendum vindt alleen plaats als men zich van tevoren heeft vergewist van de uitslag. De gebeurtenissen op de Krim en de Donbas sindsdien hebben dit wel duidelijk gemaakt. Volgens Poetin moet de strijd uitgevochten worden door de legers te versterken en militaire dreigementen te uiten.
Samenwerken met het Westen
Daartegenover staat een visie van samenwerking. Het samenwerkingsakkoord met Oekraïne is de Europese Unie op zijn best.
Het stelt woorden in de plaats van wapens, samenwerking in de plaats van onderwerping.
Het samenwerkingsverdrag is een Europese overwinning die we moeten omarmen. De Europese Unie bleef in Oekraïne ook tijdens de demonstraties nog proberen om te bemiddelen tussen oppositie, regering én Rusland.
In de ogen van Poetin moet Oekraïne kiezen tussen Rusland en het Westen. Deze keuze willen de Oekraïners niet maken: het land ligt nu eenmaal tussen Rusland en de Europese Unie in. Uitwisseling met de één zal er altijd blijven en daarbij moet samenwerking met de ander ook mogelijk zijn. In de Europese visie is de keuze van Oekraïne dan ook een andere: niet voor een bepaalde windrichting maar voor een eigen koers.
Oekraïne is geen modelland
In Oekraïne is sinds de demonstraties van 2013 en 2014 een nieuwe wind gaan waaien. Niet alles is op slag veranderd. Het is geen modelland zonder extremisme en met een goed functionerende democratische rechtsstaat, maar er is wel een proces op gang gekomen. Naast de superrijke oligarchen zijn er jonge mensen in het bestuur gekomen die het land willen moderniseren. Zij willen de vrijheid om hun mening te uiten, om mee te beslissen en om zelf te ondernemen. Voor hen staat de Europese Unie voor vrijheid, democratie en rechtvaardigheid. Sinds 1991 heeft Oekraïne een grillige koers gevaren. Samenwerking met de Europese Unie biedt hun de beste garantie dat het land in rustiger vaarwater komt.
Dat is ook voor ons een reden om voorstander te zijn van het samenwerkingsverdrag. Wij hebben belang bij een stabiel en democratisch land aan de Europese grenzen.
Wij hebben er belang bij dat geweld en economische chantage niet het laatste woord hebben in de wereld.
Het is in ons eigen belang dat wij op een verstandige wijze omgaan met landen aan onze grenzen waar de stabiliteit niet is gewaarborgd. Maar bovenal staan we achter een Europa als symbool voor vrijheid, democratie en mensenrechten. Dat samenwerking als belangrijkste instrument gebruikt in haar internationale relaties.
Natuurlijk kan de wijze waarop Europa werkt soms frustrerend zijn. Het samenwerkingsverdrag met Oekraïne is een saai en taai document dat invoertarieven regelt en ambtelijke overleggen vormgeeft. Het telt honderden pagina’s juridische taal die als zodanig weinig inspirerend zijn. Maar het akkoord is niet alleen voor bureaucraten of juristen.
Overwinning voor de redelijkheid van de dialoog
Het is een verdrag met een grote symbolische betekenis, voor Oekraïne, maar ook voor de buitenlandse politiek van de Europese Unie. De macht én de aantrekkingskracht van onze Unie is gelegen in samenwerken, onderhandelen en praten, steeds maar weer aan tafel zitten en blijven zitten. Soms gaat dat langzaam, moeten we een stapje terug, raken we gefrustreerd, maar vaak worden er successen geboekt. Het samenwerkingsverdrag met Oekraïne is zo’n succes. Het akkoord is een overwinning voor de redelijkheid van de dialoog.
Daarom gaan wij op 6 april ja stemmen bij het referendum.
Dit opinie-artikel van fractievoorzitter Jesse Klaver en Europarlementariër Bas Eickhout stond in aangepaste vorm op 26 februari in de Volkskrant.