GroenLinks-europarlementariër Joost Lagendijk kreeg dinsdag 4 november de buitenlandcommissie achter zijn voorstellen over Europa's toekomstige relatie met de Balkan. Europa moet een actieve rol spelen in de onderhandelingen over de toekomstige status van Kosovo.

Succes
Reeds vorig jaar zette Lagendijk dit probleem op de agenda. Toen sprak een meerderheid van het Europees Parlement zich nog uit tegen concrete stappen. Dinsdag 4 november pleitte de buitenlandcommissie echter, naar het idee van Lagendijk, voor een actieve rol van de EU op de Balkan. Zo moet er een routekaart en een tijdschema komen, om binnen twee jaar duidelijkheid te krijgen over de status van Kosovo.

Gevoelig onderwerp
De statusdiscussie van Kosovo is totnogtoe een taboe. De internationale gemeenschap is huiverig om het thema aan te snijden. Het opnieuw trekken van grenzen kan afscheidingsbewegingen elders versterken en tot nieuwe conflicten leiden. Na de verdrijving van duizenden Albanezen tijdens de oorlog zijn de afgelopen tijd vooral Serviërs slachtoffer geworden van discriminatie. Beide uitersten, een onafhankelijkheid Kosovo of Kosovo als onderdeel binnen Servië, kunnen als beloning worden opgevat van etnische zuivering.

Lange baan
Het op de lange baan schuiven van de discussie over de status van Kosovo heeft echter ook negatieve gevolgen. Investeerders zijn bang om geld te steken in een gebied, als ze niet weten wat er de komende jaren mee gaat gebeuren. De helft van de Kosovaren is werkloos. Sociale onrust zal alleen maar toenemen als de economie niet aantrekt. Veel problemen kunnen niet worden aangepakt, omdat de bevoegdheden niet duidelijk zijn en veel parallelle structuren bestaan. Dat zijn allemaal redenen om het onderwerp toch uit de taboesfeer te halen en een dialoog te forceren.

Servië-Montenegro
De Europese Unie heeft in het verleden druk uitgeoefend om Servië en Montenegro bij elkaar te houden. De twee voormalige deelrepublieken van Joegoslavië zullen de komende twee jaar een unie vormen en hun onderlinge verhouding daarna opnieuw bepalen. Als de tegenzin in beide delen aanhoudt, moet de EU niet langer aandringen op een gezamenlijke staat, maar wel hulp bieden bij het vinden van een duurzame oplossing, aldus het rapport Lagendijk.

International Strafhof
Willen de Balkan-landen later lid worden van de EU, dan zullen zij af moeten zien van bilaterale verdragen die de uitlevering van Amerikaanse onderdanen aan het Internationaal Strafhof verbieden. De Verenigde Staten zetten druk op de ketel van de regeringen op de Balkan, door te dreigen met stopzetting van de hulp.

Op 20 november 2003 stemt de het Europees Parlement in plenaire vergadering over het rapport Lagendijk.